Friday, October 8, 2021

Railways complete 125 years / ରେଳପଥର ୧୨୫ ବର୍ଷ ପୂର୍ତ୍ତୀ

 


#ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହରସହ ରେଳପଥ ସଂଯୋଗର ୧୨୫ ବର୍ଷ ପୂର୍ତ୍ତୀ ୨୦୨୧ରେ ପଡୁଛି । ଇଷ୍ଟକୋଷ୍ଟ ଷ୍ଟେଟ ରେଳୱେ ଆନୁକୂଲ୍ୟରେ ବିଜୟୱାଡାଠାରୁ କଟକ ମଧ୍ୟରେ ୧,୨୮୭ କିଲୋମିଟର ବା ୮୦୦ ମାଇଲ ରେଳପଥ ୧୮୯୩ରୁ ୧୮୯୬ ମଧ୍ୟରେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ରେଳ ଯାତାୟତ ନିମନ୍ତେ ଖୋଲିଥିଲା । ସେହିକ୍ରମରେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ରେଳଷ୍ଟେସନ ଦେଇ ୧୮୯୬ରେ ମାଲଗାଡ଼ି ଚଳାଚଳ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ୧୮୯୬ରୁ ୨୦୨୧ ସମୟ ଅବଧି ଏକ ଶତ ପଞ୍ଚବିଂଶ ବର୍ଷ ପୂର୍ତ୍ତୀ ସୂଚ଼ିତ କରିଥାଏ ।
 
ଐତିହାସିକ ଦଲିଲ ଅନୁଯାୟୀ ଊନବିଂଶ ଶତାଦ୍ଦୀ ଦ୍ୱିତୀୟାର୍ଦ୍ଧରେ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଲଗାତାର ଦୁର୍ଭିକ୍ଷଜନିତ ପରିସ୍ଥିତି ମୁକାବିଲା କରିବା ନିମନ୍ତେ ଦେଶର ଗୋଟିଏ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଅନ୍ୟତ୍ର ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ପରିବହନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସଡ଼କ, ଜଳ ଓ ରେଳପଥ ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ଇଂଲିଶ ପ୍ରଶାସନ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ବ୍ରହ୍ମପୁର ସମେତ ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ୧୮୬୬ରେ ଅନାବୃଷ୍ଟି ହେତୁ ସୃଷ୍ଟ ନଅଙ୍କ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷରେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଏକ ତୃତୀୟାଂଶଙ୍କ ପ୍ରାଣହାନୀ ଘଟିଥିଲା । ପଡ଼ୋଶୀ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକରୁ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ଆମଦାନୀ ହୋଇପାରିଥିଲେ ବହୁ ଜୀବନ ରକ୍ଷା କରାଯାଇପାରିଥାନ୍ତା । କିନ୍ତୁ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷର ମୁକାବିଲା କରିବା ନିମନ୍ତେ ଉଦ୍ୟମ ଆରମ୍ଭ ବେଳକୁ ବର୍ଷାଋତୁ ଉପନୀତ ହେବା ଫଳରେ ନଦନଦୀରେ ପୋଲସେତୁ ଓ ରାସ୍ତାଘାଟ ଅଭାବ କାରଣରୁ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ପରିବହନ ସଂଭବପର ହୋଇ ପାରିନଥିଲା । ଇଣ୍ଡିଆନ ଫେମିନ କମିସନ ୧୮୮୧ରେ ଦେଶରେ ଆଠ ହଜାର କିଲୋମିଟର ରେଳପଥ ନିର୍ମାଣ ନିମନ୍ତେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ।
 
ମାଡ୍ରାସ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ୧୮୮୯ରେ ବିଜୟୱାଡ଼ାଠାରୁ କଟକ ରେଳପଥ ସଂଯୋଗ ନିମନ୍ତେ ସର୍ଭେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୧୮୯୦ରେ ନିର୍ମାଣ ଯୋଜନା ମଞ୍ଜୁରିପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ସେହିପରି କଟକଠାରୁ କୋଲକତା ରେଳ ସଂଯୋଗ କାମ ମଧ୍ୟ ଚାଲିଲା । ମାତ୍ର ଛଅ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ୧୮୯୬ ଜୁଲାଇ ୨୦ ତାରିଖ ଦିନ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରୋଡ଼ଠାରୁ ଭୁବନେଶ୍ୱର ଯାଏଁ ପ୍ରଥମ ରେଳ ଗଡ଼ିଥିଲା । ତତ୍ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ଦେଇ ମାଲବାହୀ ରେଳ ଚଳାଚଳର ସୂଚନା ମିଳିଥାଏ ।
 
ପ୍ରାଥମିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସଂଲଗ୍ନ ରେଳପଥ ବିକାଶ ଇଷ୍ଟକୋଷ୍ଟ ଷ୍ଟେଟ ରେଳୱେ ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିଲା ୧୮୯୦ରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଏହି ସଂସ୍ଥା ସ୍ୱଳ୍ପ କାଳ ତିଷ୍ଠି ଥିଲା । ଏହାର ପରିଚାଳନାଧୀନ ଅଞ୍ଚଳ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଗଲା । ଦକ୍ଷିଣାଞ୍ଚଳରେ ୱାଲଟିଅର ବା ବିଶାଖପାଟଣାଠାରୁ ବିଜୟୱାଡା ରେଳପଥକୁ ମାଡ୍ରାସ ରେଳୱେ ୧୯୦୧ରେ ଅଧିଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ସ୍ଥଳେ ୱାଲଟିଅରରୁ କୋଲକତା ରେଳପଥ ବେଙ୍ଗାଲ ନାଗପୁର ରେଳୱେ ସହ ୧୯୦୨ରେ ମିଶ୍ରଣ ଘଟିଥିଲା । ଅତଏବ ବ୍ରହ୍ମପୁର ବେଙ୍ଗାଲ ନାଗପୁର ରେଳୱେର କର୍ତ୍ତୃତ୍ୱଧୀନ ରହିଲା ।
 
ପୂର୍ବ ଓ ମଧ୍ୟଭାରତରେ ରେଳପଥ ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ବେଙ୍ଗାଲ ନାଗପୁର ରେଳୱେ ୧୮୮୭ରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ । ଏହି ସଂସ୍ଥା ୧୯୪୪ରେ ଜାତୀୟକରଣ ହୋଇ ୧୯୫୨ରେ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଏହାର ପରିଚାଳନାଧୀନ ରେଳପଥ ଇଷ୍ଟର୍ଣ୍ଣ ରେଳୱେସାଉଥ ଇଷ୍ଟର୍ଣ୍ଣ ରେଳୱେରେ ବିଭକ୍ତ ବ୍ରହ୍ମପୁର ୧୯୯୬ରେ ଇଷ୍ଟକୋଷ୍ଟ ରେଳୱେରେ ସାମିଲ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଦୀର୍ଘକାଳ ସାଉଥ ଇଷ୍ଟର୍ଣ୍ଣ ରେଳୱେରେ ଅଧୀନରେ ରହିଆସିଥିଲା
 
ବ୍ରହ୍ମପୁର ଷ୍ଟେସନ ୧୯୦୨ ବେଙ୍ଗାଲ ନାଗପୁର ରେଳୱେ ପରିସରଭୁକ୍ତ ହେବା ତିନିବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ୧୮୯୯ ଜାନୁୟାରୀ ପହିଲାରେ ସଂପୃକ୍ତ ରେଳପଥ ପକ୍ଷରୁ ଖଡ଼ଗପୁରରୁ କଟକ ରେଳ ଚଳାଚଳ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ସାରିଥିଲା । ତେଣୁ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସାମିଲ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଯାତ୍ରୀବାହୀ ରେଳ ସେବାର ସୁଯୋଗ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥିବା ଅନୁମାନ କରାଯାଇପାରେ । ଏସଂପର୍କରେ ବିଧିବଦ୍ଧ ଗବେଷଣା କରାଗଲେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ସର୍ବସାଧାରଣରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇପାରିବ । ଭୁବନେଶ୍ୱର ରାଜ୍ୟ ଅଭିଲେଖାଗାରରେ ସେହି ସମୟରେ ନିୟମିତ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିବା ସାପ୍ତାହିକ ଉତ୍କଳ ଦୀପିକା ଗଚ୍ଛିତ ରହିଛି । ୧୮୯୬ରୁ ୧୯୦୨ ମଧ୍ୟରେ ପୁରୁଣା ସଂଖ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ଦେଖିଲେ ତତ୍ କାଳୀନ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହର ସଂପର୍କରେ ବହୁ କଥା ଲୋକଲୋଚନକୁ ଆସିପାରନ୍ତା
 
ବେଙ୍ଗାଲ ନାଗପୁର ରେଳୱେର ମୁଖ୍ୟକାର୍ଯ୍ୟାଳୟ କୋଲକତାରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥାଏ ଅପରପକ୍ଷେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ରେଳପଥ ୱାଲଟିଅର ଡିଭିଜନ ଅଧୀନରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥାଏ । ଫଳତଃ ରେଳ ଯୋଗାଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏଠାରେ ତେଲୁଗୁ ଓ ବଙ୍ଗାଳୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ ରହିଥାଏ । ବ୍ରହ୍ମପୁର ରେଳଷ୍ଟସନରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ବଙ୍ଗାଳୀ କର୍ମଚାରୀ ନିଯୁକ୍ତ ଥିବା ହେତୁ ବଙ୍ଗର ସାର୍ବଜନୀନ ଦୂର୍ଗାପୂଜା ୧୯୩୪ରୁ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଷ୍ଟେସନ ପରିସରର ରେଳୱେ ଇନଷ୍ଟିଟଉଟରେ ପାଳିତ ହୋଇଥିଲା । ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଏହାହିଁ ସର୍ବପ୍ରଥମ ସାର୍ବଜନୀନ ଦୂର୍ଗାପୂଜା ଏବଂ ବଙ୍ଗଭାଷାଭାଷୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଏହି ପୂଜାଉତ୍ସବ ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ପୁରୁଣା ବସଷ୍ଟାଣ୍ଡ ନିକଟସ୍ଥ ଚାଟର୍ଜୀ ଲେନରେ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଆସୁଛି । ସେହିପରି ରେଳଗାଡ଼ି ଚାଳକ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଦବୀରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଏଙ୍ଗ୍ଳୋ-ଇଣ୍ଡିଆନ ସଂପ୍ରଦାୟର କର୍ମଚାରୀ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାରୋଡ଼ରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିବା ସ୍ଥଳେ ଅବସର ଜୀବନ ବିତାଇବା ନିମନ୍ତେ ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାରେ ଗୋପାଳପୁରକୁ ବାଛି ନେଇଥିଲେ । ବନ୍ଦର କାରବାର ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବାପରେ ବେଙ୍ଗାଲ ନାଗପୁର ରେଳୱେର ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ବସତି ରୂପେ ଦିନ କେତେ ଗୋପାଳପୁର ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା ।

(ଅନୁପମ ଭାରତ’, ବ୍ରହ୍ମପୁର ସଂସ୍କରଣ /  ୯ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୨୧ / ପୃଷ୍ଠା : ୮)

Photo by : "Eye Line" by Eustaquio Santimano is licensed under CC BY-NC-SA 2.0

No comments:

Post a Comment