#ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହରର ଅତୀତ ବର୍ଣ୍ଣନା ସମ୍ୱଳିତ ଆଙ୍ଗୁଠିଗଣତି
ପ୍ରକାଶିତ ନଥିପତ୍ର ଉପଲବ୍ଧ । ସୋନପୁର ଗଡ଼ଜାତର ମହାରାଜା ୧୪ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୦୮ରେ
ବ୍ରହ୍ମପୁରଗସ୍ତରେ ଆସିଥିଲେ । ତାଙ୍କରି ଗସ୍ତ ବିବରଣୀ ତତ୍କାଳୀନ ସୋନପୁରର ପ୍ରଥମଶ୍ରେଣୀ
ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ ଗୋପୀନାଥ ପାଣିଗ୍ରାହୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ ୧୯୧୫ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାଦ୍ଦରେ ପ୍ରକାଶିତ ‘ବ୍ରତଚରିତ’ ନାମକ ପୁସ୍ତକରେ ଲିପିବଦ୍ଧ । ବ୍ରହ୍ମପୁର ‘ସ୍ମାଇଲ ପଏଣ୍ଟ’ ନିବାସୀ ପ୍ରତାପ ଚନ୍ଦ୍ର ପାଢ଼ୀ ସେହି ପ୍ରକାଶିତ
ଗସ୍ତ ବିବରଣୀ ଉଦ୍ଧାର କରି ୨୦୦୫ ମେ’ ମାସରେ ‘ଅନୁପମ ଭାରତ’ରେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ‘ବ୍ରତଚ଼ରିତ’ ପୁସ୍ତକରେ ସୂଚ଼ିତ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ସୋନପୁର
ମହାରାଜା ୧୩ ତାରିଖରେ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରୁ ଫେରି କଟକରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ ଏବଂ ସେଠାରୁ ବ୍ରହ୍ମପୁର
ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ । ‘ବ୍ରତଚ଼ରିତ’ ପୁସ୍ତକରେ ୩୧ ପୃଷ୍ଠାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା :
“ଚ଼ଉଦ ତାରିଖରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ପ୍ରବେଶ ହେଲେ । ଏହି
ସ୍ଥାନ ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାର ପ୍ରଧାନ ସହର ଓ ବାଣିଜ୍ୟ ନିମନ୍ତେ ଖ୍ୟାତ । ଏଠାରେ ଡ଼େରା ଜାତୀୟ
ଅନେକ ତନ୍ତୁବାୟ ବାସ କରନ୍ତି । ଏ ଦେଶର ଅଧିକାଂଶ ସ୍ତ୍ରୀ ଓ ପୁରୁଷ ସୁନ୍ଦର । ବେଶଭୂଷା ଓ
ଅଳଙ୍କାର ଧାରଣ କରିବାର ପ୍ରକାର ଅଧିକ । ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ସଙ୍ଗୀତ ଚର୍ଚ୍ଚା ନିମନ୍ତେ
ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଅମର ସୁନ୍ଦରୀ ତୁଲ୍ୟ ଅନେକ ବାର (ବାରଙ୍ଗନା) ବାସ କରନ୍ତି ।
ସେମାନେ ପ୍ରାୟ ସଙ୍ଗୀତ ବିଦ୍ୟାରେ କୁଶଳୀ ଅଟନ୍ତି । ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ୟର ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଗୃହ ଅନ୍ୟ
ସ୍ଥାନ ଅପେକ୍ଷା ବିଶେଷ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଗଠିତ । ପକ୍କାଘରଗୁଡ଼ିକ ଦ୍ୱିତଳ ଅବା ତ୍ରିତଳ ହେଲେ ମଧ୍ୟ
ଉପରିଭାଗ ଝିକର ଦ୍ୱାରା ଆଚ୍ଛାଦିତ ହୋଇଥାଏ ।
ସହର
ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଧରାକୋଟ ଅଧିପତିଙ୍କ ଗୋଟିଏ ରମଣୀୟ ପୁଷ୍ପୋଦ୍ୟାନ ଅଛି । ସେଥି ମଧ୍ୟରେ ସୁନ୍ଦର
ଅଟ୍ଟାଳିକା ସହିତ ବସାଘର । ଆମ୍ଭେମାନେ ମହାରାଜାଙ୍କ ସହିତ ଉକ୍ତ ଗୃହରେ ବସା କଲୁଁ । ଅନରବଲ
କାମେଶ୍ୱର ନାଇଡୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଷୟରେ ସାହାଯ୍ୟ ଦାନ କରିଥିଲେ । ଅତଏବ ଆମ୍ଭେମାନେ କଷ୍ଟ ଓ ଅଭାବ
କଣ ଜାଣିପାରିଲୁ ନାହିଁ ।
ମହାରାଜା
ନଗରୀର ସମସ୍ତ ଅଂଶ ପରିଭ୍ରମଣ କଲେ । ଧାନରୁ ଚାଉଳ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା, ବସ୍ତ୍ର ବୁଣିବା, ଚିନି
ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଯନ୍ତ୍ରମାନ ଦେଖିଲେ । ପରେ ଅନରବଲ କାମେଶ୍ୱର ନାଇଡୁ ଓ କଲେଜ ପ୍ରିନ୍ସପାଲଙ୍କ
ଅଭ୍ୟର୍ଥନାକ୍ରମେ ତତ୍ରତ୍ୟ କଲେଜ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ କଲେ । କଲେଜ ଗୃହ ପରିଷ୍କୃତ ଓ ସୁସଜ୍ଜିତ
ଥିଲା । ଦେଖିବାକୁ ମନୋହର । ଛାତ୍ରଗଣ ନିଜ ନିଜ ଶ୍ରେମୀମାନଙ୍କରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିଲେ ।
ପ୍ରିନ୍ସିପାଲ ମହାଶୟ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପରସ୍ପର କଥୋପକଥନ (ଡ଼ାଇଲଗ) କରାଇ ମହାରାଜାଙ୍କ
କୌତୁକ ବର୍ଦ୍ଧନ କଲେ । ଆଉ କଲେଜର ପ୍ରତି ବିଭାଗର କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ଦେଖାଇ ଦେଲେ । ମହାରାଜା
ସେଠାରେ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଏକଶତ ଟଙ୍କା ପୁରସ୍କାର ଦେଇଥିଲେ ।”
ଏହି
ଭ୍ରମଣ ବୃତ୍ତାନ୍ତରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରର ତତ୍କାଳୀନ ଗୃହନିର୍ମାଣ ଶୈଳୀ, ଉଦ୍ୟାନ ସୁସଜ୍ଜିତ
ଜମିଦାରମାନଙ୍କ ବଙ୍ଗଳା, ଉଦ୍ୟୋଗ, ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ବର୍ଣ୍ଣନା ସାଙ୍ଗକୁ ସହରବାସୀଙ୍କ ଚ଼ରିତ୍ର
ସଂପର୍କରେ ଟୀପ୍ପଣି ଉପଲବ୍ଧ । ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ବାସଗୃହଗୁଡ଼ିକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଶୈଳୀରେ ନିର୍ମିତ
ହେଉଥିଲା । ସହରଟି ସମୁଦ୍ରତଟବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ପର୍ବତାମାଳା ପାଦ ଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିବା ହେତୁ
ବର୍ଷରେ ପ୍ରାୟ ଆଠ ମାସ ଉତ୍ତପ୍ତ ରହେ । ଏହାର ମୁକାବିଲା କରିବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରଶସ୍ତ ବାରଣ୍ଡା, ଅଗଣା,
ଝରକା ଓ ମୃତ୍ତିକା ନିର୍ମିତ ଝିକର ଗୃହ ଛାତ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ସାଧାରଣ ପରିବାରଗୁଡ଼ିକ
ସାହୀ ବସ୍ତିରେ ବସବାସ କରୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ପରିଚ୍ଛନ୍ନତା ଓ ସ୍ଥାନୀୟ ପୌରପାଳିକାର
ଯତ୍ନ ହେତୁ ପରିଷ୍କାର ବୋଧ ହେଉଥିଲା । ଧନୀକ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ବଙ୍ଗଳାରେ ବସବାସ କରୁଥିଲେ ଏବଂ
ସେଗୁଡ଼ିକ ବାଡ଼ି ବଗିଚାରେ ସଜ୍ଜିତ ରହୁଥିଲା । ମହୁରି ରାଜ୍ୟର ପଡ଼ୋଶୀ
ଅଞ୍ଚଳର ଜମିଦାରମାନେ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ‘ବସା ଘର’ ବା ସାମୟିକ ବସବାସଯୋଗ୍ୟ ବାସଗୃହ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଚାଉଳ
ମିଲ, ପାଟ ବସ୍ତ୍ର, ପିତ୍ତଳ ପାତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ଉଦ୍ୟୋଗ ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟରେ ସହାୟକ ହେଉଥିଲା ।
ଖଲ୍ଲିକୋଟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷାଦାନର ମାନ ଉଚ୍ଚରେ ରହୁଥିଲା । କେବଳ ଛାତ୍ରମାନେ ଅଧ୍ୟୟନ
କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ଇଂଲିଶ ଭାଷାରେ କଥୋପକଥନରେ ଦକ୍ଷତା ହାସଲ କରୁଥିଲେ । ସହରବାସୀଙ୍କ
ବେଶଭୂଷା, ଅଳଙ୍କାର ପରିଧାନ ଓ ଆଚାର ବ୍ୟବହାରରେ ଆଗନ୍ତୁକ ମୁଗ୍ଧ ହେଉଥିଲେ । ପ୍ରକାଶିତ
ବିବରଣୀରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରକୁ ‘ନଗର’ ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଏହି ନଗରସଭ୍ୟତା ସ୍ଥାନୀୟ
ନାଗରିକଙ୍କ ସହରୀ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ‘କସମୋପଲିଟିଜିମ’କୁ ସୂଚ଼ିତ କରିଥାଏ ।
(‘ଅନୁପମ ଭାରତ’,
ବ୍ରହ୍ମପୁର ସଂସ୍କରଣ / ୨୬ ନଭେମ୍ୱର ୨୦୨୨/ ପୃଷ୍ଠା : ୨)
No comments:
Post a Comment