Friday, December 25, 2020

First Day, Matinee Show / ଫାଷ୍ଟ-ଡ଼େ, ମାଟିନୀ-ସୋ



ଆଜକୁ ପଚାଶ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଦେଶ ସାରା ନୂଆ ସିନେମା ରିଲିଜରେ ଶୁକ୍ରବାର ଫାଷ୍ଟ-ଡ଼େ, ଫାଷ୍ଟ-ସୋ ଗୁରୁତ୍ୱ ବହନ କରୁଥିବା ସ୍ଥଳେ #ବ୍ରହ୍ମପୁର ଫାଷ୍ଟ-ଡ଼େ, ମାଟିନୀ-ସୋ ଲାଗି ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା । ସହରରେ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରଦର୍ଶନ ବିଂଶ ଶତାଦ୍ଦୀର ତୃତୀୟ ଦଶକ ଶେଷରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ସ୍ୱାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାରୁ ନବମ ଦଶକ ଯାଏଁ ଦୀର୍ଘ ୪୦ ବର୍ଷ ଧରି ଆଧିପତ୍ୟ ବଜାୟ ରଖିଥିଲା । ଅଷ୍ଟମ ଦଶକ ଆରମ୍ଭରୁ ଦୂରଦର୍ଶନ ଓ ନବମ ଦଶକ ଆରମ୍ଭରୁ କେବଲ ଟେଲିଭିଜନ ପ୍ରସାରଣ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରେ କ୍ରମଶଃ ଦର୍ଶକଙ୍କ ସିନେମା ଦେଖା ଅଭ୍ୟାସ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହେବାରେ ଲାଗିଲା ଶତାଦ୍ଦୀ ଶେଷରେ ମହାବାତ୍ୟାରେ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟଗୁଡ଼ିକ ଭାଙ୍ଗିରୁଜି ଦୀର୍ଘକାଳ ବନ୍ଦ ରହିବା ପରେ ପୁଣି ଥରେ ସଚଳ ହେବା ବେଳକୁ ରୂପେଲୀ ପରଦାକୁ ଦର୍ଶକ ପୂର୍ବବତ୍ ଫେରିଲେ ନାହିଁ ।

 

ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ନୂଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଲାଗି ଫାଷ୍ଟ-ଡ଼େ, ଫାଷ୍ଟ-ସୋ ବଦଳରେ ମାଟିନୀ-ସୋ  ଲୋକପ୍ରିୟତା ଏଠାକାର ଦର୍ଶକଙ୍କ ମାଟିନୀ-ସୋ ଠାରୁ ଫାଷ୍ଟ-ସୋ ଯାଏଁ ଆଉ ତିନି ଘଣ୍ଟା ଅପେକ୍ଷାରେ ଆବେଗ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଅଭାବକୁ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ରୂପେ ଚ଼ିହ୍ନଟ କରାଯାଇପାରେ । ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଗୋଟି ସୋ ସନ୍ଧ୍ୟା ୬ଟା ଓ ରାତି ୯ଟାରେ ସୀମିତ ରହୁଥିବା ସ୍ଥଳେ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଅପରାହ୍ନ ୩ଟା ମାଟିନୀ-ସୋ ମୁଖ୍ୟତଃ ଯୁବବର୍ଗର ଦର୍ଶକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଲୋକପ୍ରିୟତା ହାସଲ କରିଥିଲା । ଏହାର ତିନିଗୋଟି କାରଣ ଚ଼ିହ୍ନଟ କରାଯାଇପାରେ ।

 

ପ୍ରଥମତଃ, ସହରର କିଶୋର ଓ ଯୁବବର୍ଗ କଳେ-ବଳେ-କୌଶଳେ ସିନେମା ହଲରେ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେଉଥିଲେ । ସେ କାଳରେ ସିନେମା ଦେଖାକୁ ପାରବାରିକସ୍ତରରେ ନାପସନ୍ଦ କରାଯାଉଥିବା ହେତୁ ମାଟିନୀ-ସୋ ଦେଖାର ଖୋଜଖବର ସହଜରେ ଅଭିଭାବକଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚି ପାରୁନଥିଲା । ଦ୍ୱିତୀୟତଃ, ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଯୁବଶ୍ରମିକ ଆତ୍ମନିଯୁକ୍ତ ଥିବା ହେତୁ ସମୟ ନିଜ ଆୟତ୍ତରେ ରଖିପାରୁଥିଲେ । ସିନେମା ଦେଖା ପାଇଁ ଟାଇମଟେବୁଲ ବନାଇବାରେ ଅସୁବିଧା ନଥିଲା । ତୃତୀୟତଃ, ବ୍ରହ୍ମପୁରର ପଡ଼ୋଶୀ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରୁ ଯୁବ ଓ ବ୍ୟବସାୟୀବର୍ଗ ମାଟିନୀ-ସୋ ସାରି ବସ ଯୋଗେ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଘରକୁ ଫେରିବା ସେମାନଙ୍କ ଟାଉନ ଟୁରକୁ ବେଶ ସୁହାଉଥିଲା ।

 

ସ୍ୱାଧୀନୋତ୍ତର ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଦୂରଦର୍ଶନ ପ୍ରସାରଣ ପହଞ୍ଚିବା ଯାଏଁ ଦୀର୍ଘ ତିନି ଦଶକ ସ୍ଥାନୀୟ ଯୁବବର୍ଗଙ୍କୁ ଦେଶବିଦେଶର ଜନଜୀବନ ସଂପର୍କରେ ପରିଚିତ ହେବାପାଇଁ ସମ୍ୱାଦପତ୍ର, ପତ୍ରପତ୍ରିକା, ପୁସ୍ତକ ପରକୁ ସିନେମା ହିଁ ଏକମାତ୍ର ମଧ୍ୟମ ଥିଲା । ଇଣ୍ଟେରନେଟ, ଗୁଗୁଲ, ୟୁ-ଟ୍ୟୁବ ଓ ଏସଭିଓଡ଼ିସବସ୍କ୍ରିପସନ-ଭିଡ଼ିଓ-ଅନ-ଡ଼ିମାଣ୍ଡରେ ଅଭ୍ୟସ୍ତ ୨୦୨୦ରେ ଯୁବବର୍ଗ ସେମାନଙ୍କ ଜେଜେବାପାମା-ଅଜାଆଈମାନେ କିପରି ସିନେମାଟିଏ ଦେଖିବା ପାଇଁ ଅଗ୍ରହ ସହକାରେ ଦିନ ଦିନ ଅପେକ୍ଷା କରୁଥିଲେ କଳ୍ପନା ହିଁ କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଭଲ ହିନ୍ଦି ସିନେମାଟିଏ ବମ୍ୱେରେ ରିଲିଜ ହେବାର ତିନିରୁ ଛଅ ମାସ ପରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେଉଥିଲା । ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରପ୍ରେମୀମାନେ ପିକଚ଼ର ପୋଷ୍ଟ, ଫିଲ୍ମଫେୟାର, ସ୍କ୍ରିନ ତଥା ସେହିଭଳି ଅସଂଖ୍ୟ ପତ୍ରପତ୍ରିକାର ମୁଦ୍ରିତ ପୃଷ୍ଠାରେ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ସମୀକ୍ଷା, ଚ଼ିତ୍ରତାରକାଙ୍କ ଜୀବନଚର୍ଯ୍ୟା ପଢ଼ି ପଢ଼ି ଦୀର୍ଘକାଳ ଅପେକ୍ଷାରେ ବିତାଇବାକୁ ପଡୁଥିଲା । ଥରେ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇ ଚାଲିଯିବାପରେ ପୁଣି ଥରେ ଦେଖିବାର ସୁଯୋଗ ପ୍ରାୟ ନଥିଲା ।

 

ମାଟିନୀ-ସୋ ସାଙ୍ଗକୁ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ମର୍ଣ୍ଣିଂ-ସୋ ସୀମିତ ସଂଖ୍ୟକ ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ନେଇ ଚାଲୁଥିଲା । ଏସଏସଭିଟି, ବିଜୟା ଓ ଉତ୍କଳରେ ହଲିଉଡ଼ ସିନେମା ମର୍ଣ୍ଣିଂ-ସୋ ରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେଉଥିଲା । ଏଠାକାର ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷିତ ଯୁବବର୍ଗ ଇଲଷ୍ଟ୍ରେଡ଼ ଉଇକ୍ଳି ସାଙ୍ଗକୁ ଆଙ୍ଗୁଠିଗଣତି କପି ଲାଇଫ, ଟାଇମ ଓ ନ୍ୟାସନାଲ ଜିଓଗ୍ରାଫି ପତ୍ରିକାରେ ଦେଖିଥିବା ବିଦେଶର ଚ଼ିତ୍ର ମର୍ଣ୍ଣି-ସୋ ଇଂଲିଶ ସିନେମାରେ ପ୍ରାୟ ପ୍ରାଣବନ୍ତ ଅବସ୍ଥାରେ ପାଉଥିଲେ । ମର୍ଣ୍ଣିଂ-ସୋ ସାଙ୍ଗକୁ ସପ୍ତମ ଦଶକ ମଧ୍ୟ ଭାଗରୁ ଅଷ୍ଟମ ଦଶକ ମଧ୍ୟଭାଗ ଯାଏଁ ନୁନ-ସୋ ମଧ୍ୟ ଆୟୋଜିତ ହେଉଥିଲା ।

 

ମହାବାତ୍ୟା ପୂର୍ବରୁ ଓ ପରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରର ଅର୍ଦ୍ଧାଧିକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟ ଏସଏସଭିଟି, ବିଜୟା, ଉତ୍କଳ, ଲିଙ୍ଗରାଜ, ପଦ୍ମାଳୟା, ଜ୍ୟୋତି, ପରମଜ୍ୟୋତି ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିବା ସ୍ଥଳେ ମହାମାରୀ କଟକଣା ହେତୁ ଅନ୍ୟ ଅର୍ଦ୍ଧେକ ଶକ୍ତି, ଶିବା, ଗୌତମ, ରୁକ୍ମୁଣୀ, ପାୟଲ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ୨୦୨୦ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୫ ରୁ ବନ୍ଦ ରହିଛି । ଏଠାକାର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟ କେବେ ଖୋଲିବ ତାହା ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ନଥିବା ସ୍ଥଳେ ଦେଶବିଦେଶରେ ଖୋଲିବାପରେ ଆଶାନୁରୂପ ବ୍ୟବସାୟ ନ ହୋଇପାରିବା ହେତୁ ପୁଣି ବନ୍ଦ ଅବସ୍ଥାକୁ ଆସିଯାଇଥିବା ଜଣାଯାଏ । ବୋଷ୍ଟନ କନସଲଟିଂ ଗୃପ ପକ୍ଷରୁ ୨୦୨୦ ଡ଼ିସେମ୍ୱର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ପ୍ରକାଶିତ ବିବରଣୀ ଅନୁଯାୟୀ ଦେଶରେ ଓଭର-ଦି-ଟପ (ଓଟିଟି) ମଞ୍ଚ ଦର୍ଶକ ସଂଖ୍ୟା ବିଗତ ତିନି ବର୍ଷରେ ୬୦ ପ୍ରତିଶତ, ଅର୍ଥାତ ପ୍ରାୟ ପାଞ୍ଚ କୋଟିରୁ ତେର କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ପରିବର୍ତ୍ତିତ ପରିବେଶରେ ସିନେମା ପ୍ରଦର୍ଶନ ଯଦି ଓଟିଟି ମଞ୍ଚକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଜାରୀ ରହେ ତେବେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟରେ ମାଟିନୀ ସିନେମା ଦେଖା ହୁଏତ ଇତିହାସ ପୃଷ୍ଠାରେ ଏକ ସ୍ମୃତି ହୋଇ ରହିଯିବ !

Photo by : Carbon Arc is licensed under CC BY-NC-SA 2.0

Friday, December 18, 2020

Cake, Pastry O Muaa-ra Dina / କେକ, ପେଷ୍ଟ୍ରି ଓ ମୁଆଁର ଦିନ



ଡ଼ିସେମ୍ୱର ମାସରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟମାସ ପାଖେଇଆସିଲେ #ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହରରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ଧର୍ମବଲମ୍ୱୀମାନଙ୍କ ଜନଜୀବନ ସାଧାରଣ ଚର୍ଚ୍ଚା ପରିସରକୁ ଆସିଥାଏ ।

 

ମହୁରି ରାଜ୍ୟର ନୂତନ ରାଜଧାନୀ ରୂପେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ପଞ୍ଚଦଶ ଶତାଦ୍ଦୀର ଶେଷାର୍ଦ୍ଧରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ୧୮୫୦ ଅକ୍ଟୋବର ୭ ତାରିଖ ଦିନ ଇଂଲିଶ ସରକାର ମହୁରି ରାଜ୍ୟକୁ ବାଜ୍ୟାପ୍ତ କରିବା ପରେ ଆପାତତଃ ବ୍ରହ୍ମପୁର ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନାଧୀନ ହେଲା । ମାଡ୍ରାସ ପ୍ରେସିଡ଼େନ୍ସିରେ ସମଗ୍ର ମହୁରି ରାଜ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମପୁର ରେଭିନ୍ୟୁ ତାଲୁକାଭାବେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ଘଟଣାର ୨୫ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟ ମିସନାରୀ ଆମୋଷ ସଟନ ୧୮୨୫ରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ପ୍ରଚାର କରିଥିବା ତଥା ୧୮୨୭ ଡ଼ିସେମ୍ୱର ଖ୍ରୀଷ୍ଟମାସ ଦିନ ରାମଲିଙ୍ଗମ ବନ୍ଧ କୂଳରେ ଜଣେ ସ୍ଥାନୀୟ ତେଲୁଗୁ ଭଦ୍ରବ୍ୟକ୍ତି ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ଇତିହାସ ପୃଷ୍ଠାରେ ଲିପିବଦ୍ଧ । ବିଗତ ଦିନର ପ୍ରବନ୍ଧିକ ସିମସନ ବେହରାଙ୍କ ବିବରଣୀ ଅନୁଯାୟୀ ୧୮୩୬ରେ ଏକ ପୁରାତନ ଗୃହ କ୍ରୟ କରାଯାଇ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟ ଉପାସନା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସେଠାରେ ୧୮୪୪ରେ ନୂତନ ଗୀର୍ଜା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା ।

 

୧୯୦୧ ମସିହାର ଜନଗଣନା ଅନୁଯାୟୀ ବ୍ରହ୍ମପୁର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟା ୨୫,୭୨୯ ଥିବା ସ୍ଥଳେ ହିନ୍ଦୁ ୨୩,୮୫୭, ମୁସଲମାନ ୧,୨୨୪ ଓ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ୬୪୧ ଜଣ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥିଲେ । ସହରର ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଧର୍ମାବଲମ୍ୱୀମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଗୋଟି ସାହୀରେ ବସବାସ କରୁଥିଲେ । ବାପଟିଷ୍ଟ ଚର୍ଚ୍ଚ ସଂଲଗ୍ନ ପୁରୁଣା ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ସାହୀ ଏବଂ ହିଲପାଟଣାର ନୂତନ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ସାହୀ । ହିଲ ନାମକ ଜଣେ ସାହେବଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନୂତନ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ସାହୀ ୧୮୫୪ରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିବା ସ୍ଥଳେ ତାଙ୍କରି ନାମ ଅନୁଯାୟୀ ହିଲପଟଣା ନାମକରଣ କରାଯାଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।

 

ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମର ଅନ୍ୟ ବୃହତ ଗୋଷ୍ଠୀ ରୋମାନ କ୍ୟାଥଲିକମାନେ ଏକ କନଭେଣ୍ଟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । କିଛି କାଳପରେ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ସୋରଡ଼ାକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଥିଲା । ସହରରେ ବାପଟିଷ୍ଟ ଜନସଂଖ୍ୟା ତୁଳନାରେ ଅନ୍ୟ ମତବାଦୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କମ । ଗିରି ରୋଡ଼ରେ ଓଡ଼ିଆ ବାପ୍ଟିଷ୍ଟ ଚର୍ଚ୍ଚ ସାଙ୍ଗକୁ ଟାଉନହଲ ରୋଡ଼ରେ ସେଣ୍ଟ ଷ୍ଟିଫେନ୍ସ, ପୁରୁଣା ବସଷ୍ଟାଣ୍ଡରେ କ୍ୟାଥଲିକ ଓ ଗିରିମାର୍କେଟରେ ତେଲୁଗୁ ୟୁନିୟନ ବାପ୍ଟିଷ୍ଟ ଚର୍ଚ୍ଚ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ।

 

ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ଧର୍ମାବଲମ୍ୱୀମାନଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟମାସ, ଗୁଡ ଫ୍ରାଇଡ଼େ ଓ ଇଷ୍ଟର ଇତ୍ୟାଦି ପର୍ବ ପାଳନ ଅବସରରେ ସହରବାସୀ ସାମିଲ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଖ୍ରୀଷ୍ଟମାସ ଓ ନିଉ-ଇୟର ଅବକାଶରେ କେକ, ପେଷ୍ଟ୍ରି ଇତ୍ୟାଦି ମିଷ୍ଟାନ୍ନ ବିକ୍ରୀ ନିମନ୍ତେ ସ୍ଥାନୀୟ ଦୋକାନ ବଜାରରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଆୟୋଜନ କରାଯାଏ । ଗତ ଶତାଦ୍ଦୀ ସପ୍ତମ ଦଶକ ଯାଏଁ ଭାପୁର ବଜାର ମଧ୍ୟଭାଗ ପାନବିକା ସାହୀ ଛକରେ ଦୁଇଗୋଟି ଏବଂ ହିଲପାଟଣାରେ ଗୋଟିଏ ବେକରୀ ଦୋକାନ ସୀମିତ ଥିବା ସ୍ଥଳେ ଶେଷ ତିନି ଶତାଦ୍ଦୀରେ ସହରର ପରିସୀମା ବୃଦ୍ଧି ତଥା ନୂତନ ଜନବସତି ସ୍ଥାପନ କାରଣରୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରେ ନୂତନ ଦୋକାନମାନ ଖୋଲିଲାଚଳିତ ଶତାଦ୍ଦୀ ଦ୍ୱିତୀୟ ଦଶନ୍ଧି ଆରମ୍ଭରୁ ଭୁବନେଶ୍ୱରରୁ ବ୍ରାଣ୍ଡେଡ଼ ବେକେରୀ ଉତ୍ପାଦ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ବିକ୍ରୀ ପାଇଁ ଆଭିଜାତ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ଦୋକାନମାନ ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ପୂର୍ବେ କେବଳ ଖ୍ରୀଷ୍ଟମାସ ଓ ନିଉ-ଇୟର ପାଳନ ବେଳେ କେକ, ପେଷ୍ଟ୍ରିର ଚାହିଦା ରହୁଥିବା ସ୍ଥଳେ ବିଗତ ଚାରି ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଟେଲିଭିଜନ ସଂସ୍କୃତି ପ୍ରବେଶ ପରେ ଜନ୍ମଦିନ ଓ ବିବାହ ବାର୍ଷକୀରେ କେକ କାଟିବା ସହରବାସୀଙ୍କ ଜନଜୀବନରେ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଂଗ ପାଲଟିଯାଇଛି ।

 

ସଂଯୋଗବଶତଃ ଖ୍ରୀଷ୍ଟମାସ ଓ ନିଉ-ଇୟର ପୂର୍ବରୁ ହିନ୍ଦୁ ପର୍ବ ଧନୁ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ । ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଧନୁ ସଂକ୍ରାନ୍ତିରୁ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଯାଏଁ ମାସେ ଧନୁ ମୁଆଁର ରାଜୁତି । ମୁଆଁ ଦେବଦେବୀଙ୍କ ଭୋଗରେ ଲାଗେ । ସ୍ଥାନୀୟ ମିଷ୍ଟାନ୍ନ କାରିଗରମାନେ କିସମ କିସମର ମୁଆଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ବଜାରରେ ବିକ୍ରୀ କରନ୍ତି ।

 

ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଧନୁ ମୁଆଁ ଲୋକପ୍ରିୟତାର ବିଭିନ୍ନ କାରଣ ମଧ୍ୟରେ ମାର୍ଗଶୀର ମାସରେ ନୂଆ ଧାନ ଅମଳ ଓ ପଡ଼ୋଶୀ ଆସିକା ଅଞ୍ଚଳରେ ବ୍ୟାପକ ଆଖୁଚାଷ ହେତୁ ଧାନରୁ ଲିଆ, ଆଖୁରୁ ଗୁଡ଼ ଓ ଗୋପାଳପୁରରୁ ନଡ଼ିଆ ମୁଆଁ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିବା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଇପାରେ । ଅତଏବ ଧନୁ ମୁଆଁ ଫସଲ ଅମଳପର ପୋଷ୍ଟ-ହାରଭେଷ୍ଟ ମିଷ୍ଠାନ୍ନ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ତଥା ସହରତଳି ଅଞ୍ଚଳରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଠାକୁରାଣୀ, ଗ୍ରାମଦେବତୀ ମନ୍ଦିର ଏବଂ ଦେବୀଙ୍କଠାରେ ଭୋଗରେ ନଡ଼ିଆ କଦଳୀ ସହ ମୁଆଁ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ହେତୁ ବର୍ଷ ତମାମ ମୁଆଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଏବଂ ପୌଷ ମାସରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ପାଉଥିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଇପାରେ ।

 

ମୁଆଁ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସଂସ୍କୃତିର ଅନ୍ୟତମ ବିଭବ । ବ୍ରହ୍ମପୁରବାସୀ ଅନ୍ୟତ୍ର ବସବାସ କରୁଥିବା ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବଙ୍କୁ ଏଠାକାର ମୁଆଁ ଉପହାର ଦେବାକୁ ଭୁଲି ନଥାନ୍ତି ।

Photo by : damien_thorne is licensed under CC BY-NC-ND 2.0

Friday, December 11, 2020

Mosquito Menace / ମଶାଙ୍କ ପ୍ରାଦୁର୍ଭାବ


 

ମଶାଙ୍କ ପ୍ରାଦୁର୍ଭାବରେ #ବ୍ରହ୍ମପୁର ବାସିନ୍ଦା ଅତିଷ୍ଠ । ସେପ୍ଟେମ୍ୱର ୨୦୨୦ ଶେଷ ସପ୍ତାହରେ ଆମେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ଡ଼ାଏରୀ ପୃଷ୍ଠାରେ ନିରୁଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବର୍ଷା ସଂପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରିବା ପରେ ସହରକୁ ବର୍ଷା ଆସିଯାଇଥିଲା । ଚିରାଚରିତ ଢାଞ୍ଚାରେ ଜନବସତିର ବହୁ ଛୋଟବଡ଼ ଖାଲୁଆ ସ୍ଥାନରେ ପାଣି ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇ ରହିବା ଫଳରେ ମଶାମାନେ ଅଣ୍ଡା ଦେବା ପାଇଁ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଅଣ୍ଡା ଫୁଟି ମଶା ଲାର୍ଭା ଜନ୍ମନେଲେ ଅକ୍ଟୋବର ମଧ୍ୟଭାଗରୁ ଚଳିତ ବର୍ଷର ନୂଆ ପ୍ରାପ୍ତବୟସ୍କ ମାଈ ମଶା ନିଜ ଛୁଆଙ୍କଲାଗି ଆହାର ଖୋଜିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଆମମାନଙ୍କର ଘର ବାରଣ୍ଡା, ଅଗଣାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ବୈଠକଖାନା, ଶୟନକକ୍ଷ, ରୋଷେଇଶାଳ, ପାଇଖାନା ଯାଏଁ ସବୁଠି ଦିନରାତି ମନୁଷ୍ୟ ରକ୍ତ ସଂଗ୍ରହରେ ଲାଗି ପଡ଼ିଲେ । ଘରେ ଘରେ ବଜାରରୁ ମଶା ନିବାରକ ଧୂପ ଓ ବିଦ୍ୟୁତ ଚାଳିତ ତରଳ ପ୍ରତିରୋଧକ କିଣି ଆଣି ଜଳାଗଲା । ତେବେ ଏ ବର୍ଷର ମଶା ଏଡ଼ିକି ଅମାନିଆ ଯେ ନିବାରକ ଚ଼ର୍ତୁଦ୍ଦିଗରେ ଚକର କାଟିବାକୁ ପଛାଉ ନାହାନ୍ତି !

 

ମଶାଙ୍କ ବ୍ୟବହାର ସଂପର୍କରେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଗବେଷଣା କରିଥାନ୍ତି । କାଲିଫର୍ଣ୍ଣିଆ ଇନଷ୍ଟିଟିଉଟ ଅଫ ଟେକନୋଲଜିର ମାର୍କିନ ଗବେଷକମାନଙ୍କ ମତରେ ମଶାମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ତିନିଗୋଟି ସୂତ୍ର ଆୟୁଧ କରି ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀର ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚନ୍ତି । ପ୍ରଥମତଃ, ମନୁଷ୍ୟର ନିଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସରେ ନିର୍ଗତ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ବାୟୁ ଗନ୍ଧରୁ ମଶା ଶୀକାର ଠାବ କରନ୍ତି । ସେମାନେ ୧୫୦ ଫୁଟ ଦୂରରୁ ଗନ୍ଧ ବାରି ପାରନ୍ତି । ଦ୍ୱିତୀୟତଃ, ମଶାମାନଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିଶକ୍ତି ତୀକ୍ଷଣ । ସେମାନେ ୧୬ ରୁ ୩୨ ଫୁଟ ଦୂରରୁ ଦେଖିପାରନ୍ତି । ମଶା ମୁଣ୍ଡରେ ଦୁଇଟି ଚକ୍ଷୁପୁଞ୍ଜ ଥାଏ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୁଞ୍ଜରେ ସନ୍ନିବଶିତ ଅସଂଖ୍ୟ ଚକ୍ଷୁରେ ଖଚିତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲେନସରେ ସେ ଚ଼ତୁର୍ଦ୍ଦିଗ ନିରୀକ୍ଷଣ କରିପାରେ । ଯେଉଁମାନଙ୍କ ଫୋଟୋଗ୍ରାଫିରେ ଧାରଣା ଅଛି, ସେମାନେ ବୁଝିନେବା ଉଚ଼ିତ ଯେ ମଶାର ଚକ୍ଷୁପୁଞ୍ଜ ଗୁଡ଼ାଏ ୩୬୦ ଡ଼ିଗ୍ରୀ କ୍ୟାମରାର କାମ କରେ । ତୃତୀୟତଃ, ମନୁଷ୍ୟର ଶରୀରର ଉତ୍ତାପ ମାପି ମଶା ମନୁଷ୍ୟ ପାଖେ ଆସି ପହଞ୍ଚିଯାଏ । ଅବଶ୍ୟ ମଶା ତିନିଫୁଟରୁ କମ ଦୂରରୁ ହିଁ ଉତ୍ତାପ ମାପିପାରେ । ତାପ ମାପିବା ଲାଗି ମଶାର ମୁଣ୍ଡରେ ଏକ ଏଣ୍ଟିନା ଥାଏ ।

 

ଜାପାନର ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ କହିଥାନ୍ତି ଯେ କେତେକ ବର୍ଗର ରକ୍ତବିଶିଷ୍ଟ ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀରପ୍ରତି ମଶାମାନେ ଅଧିକ ଆକର୍ଷିତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ରକ୍ତବର୍ଗ ତୁଳନାରେ ବର୍ଗର ଶରୀର ନିକଟରେ ଅଧିକ ମଶା ପହଞ୍ଚନ୍ତି । ମନୁଷ୍ୟର ଶ୍ୱାସପ୍ରଶ୍ୱାସ ସମେତ ଝାଳ ମଧ୍ୟ ମଶାକୁ ଆକର୍ଷିତ କରେ । ଯେଉଁମାନଙ୍କ ଶରୀରରେ ୟୁରିକ ଏସିଡ଼, ଲେକ୍ଟିକ ଏସିଡ଼ ଓ ଆମୋନିଆର ପରିମାଣ ଅଧିକ ସେମାନଙ୍କ ଝାଳରେ ଏହି ସବୁ ରସାୟନ ଅଂଶବିଶେଷ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବା ହେତୁ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ମଶାଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଥାଏ

 

ମଶାମାନେ ଆଲୋକ ବଦଳରେ ଅନ୍ଧାରକୁ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ଫ୍ଲୋରିଡ଼ା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଏକ ପରୀକ୍ଷଣରୁ ଜଣାଯାଇଥିଲା ଯେ ମଶାମାନେ କଳା, ଗାଢ଼ ନୀଳ ଓ ନାଲି ଭଳି ରଂଗ ପ୍ରତି ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଆକର୍ଷିତ । ମଶାମାନଙ୍କ ଚକ୍ଷୁ ଉଚ୍ଚଶକ୍ତି ସମ୍ପନ୍ନ ଓ ଦୃଷ୍ଟିଶକ୍ତି ତୀକ୍ଷଣ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ମଶାଙ୍କ ଦାଉରୁ ବର୍ତ୍ତିବା ଲାଗି ଧଳା ବା ହାଲକା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବା ଉଚିତ । ତେବେ ଡ଼ିସେମ୍ୱର-ଜାନୁୟାରୀର ଶୀତରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ସୁଇଟର ଓ ଶାଲର ରଙ୍ଗ ଗାଢ଼ ହେବା ତ ନିଶ୍ଚିତ !

 

ମଶା ଦଂଶନରେ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନ ଅସ୍ତବ୍ୟସ୍ତ ହେବା ସହ ସ୍ଥଳବିଶେଷରେ ମ୍ୟାଲେରିଆ, ଡେଙ୍ଗୁ, ପଶ୍ଚିମ ନୀଳ ଓ ଜାଇକା ଭୂତାଣୁ ସଂକ୍ରମଣ ହୋଇଥାଏଏହି ସମସ୍ତ ରୋଗ ପୀଡ଼ାଦାୟକ ଓ ଘାତକ । ମଶାମାନେ ଜନ୍ମ ନେବା ପରେ ଅନ୍ତତଃପକ୍ଷେ ତିନି ସପ୍ତାହ ଯାଏଁ ବଞ୍ଚିଥାନ୍ତି । ଏହି ସମୟସୀମାରେ ମାଈ ମଶାମାନେ ପାଞ୍ଚ ଥର ଅଣ୍ଡା ଦିଅନ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଥର ପ୍ରାୟ ଶହେ ଅଣ୍ଡା ହିସାବ କରାଯାଏ । ଅର୍ଥାତ ଗୋଟିଏ ପୀଢ଼ିର ମଶାଙ୍କ ଦୌରାତ୍ମ୍ୟ ତିନି ସପ୍ତାହ ସହ୍ୟ କରିବାପରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମଈ ମଶା ସୌଜନ୍ୟରେ ଆଉ ପାଞ୍ଚ ଶହ ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାରେ ପାଞ୍ଚଶହ ଗୁଣନ ପାଞ୍ଚ ଶହ ଏଭଳି ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଆଶା କରାଯାଇପାରେ ।

 

ମଶାଙ୍କ ପ୍ରାଦୁର୍ଭାବରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ମହାମାରୀ କାଳରେ ଜାରୀ ରାତି କର୍ଫ୍ୟୁ ଭଳି ମଶାରିରେ ଶୋଇ ଆଠ ଘଣ୍ଟା ବର୍ତ୍ତିଯିବା ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଷୋହଳ ଘଣ୍ଟା ପାଇଁ ନିଶ୍ଚିତ ପ୍ରତିକାର ନାହିଁ । ଘରକୁ ସଫା ସୁତୁରା ରଖାଯାଇପାରେ, ତେବେ ଘର ପାଚେରିକୁ ଘେରି ସାହୀପଡ଼ିଶା କିମ୍ୱା ସାମୂହିକ ପରିବେଶକୁ ସଫା ରଖିବା କାହା ଆୟତ୍ତରେ ଅଛି ? ଧୂପ, ଔଷଧ ସଜାଡ଼ିବା ପରେ ମଶାମରା ବ୍ୟାଟ ଧରି ମଶାଙ୍କ ପଛରେ ଘୁରି ବୁଲିଲେ ମଶାମରା ସାଙ୍ଗକୁ ସାମାନ୍ୟ ବ୍ୟାୟମ ମଧ୍ୟ ସଂଭବ ହୋଇପାରୁଛି ବୋଲି ପ୍ରବୋଧନା ଦିଆଯାଇପାରେ । କିନ୍ତୁ ମଶାଙ୍କ ପ୍ରାଦୁର୍ଭାବ ବଳବତ୍ତର ରହେ !

ତଥ୍ୟ:

https://www.futurity.org/mosquitoes-senses-961632


(ଅନୁପମ ଭାରତ / ୧୨ ଡିସେମ୍ୱର ୨୦୨୦/ ପୃଷ୍ଠା : ୮)

Photo by : CDC Global Health is licensed under CC BY 2.0

Friday, December 4, 2020

Winter Dates / ଶୀତର ଠିକଣା


 

#ବ୍ରହ୍ମପୁର ପାଣିପାଗ ପଞ୍ଜିକାରେ ଶୀତର ଠିକଣା ଜାନୁୟାରୀ ମାସରେ ଲାଖି ରହେ । ସାରା ଦେଶରେ ସାଧାରଣତଃ ନଭେମ୍ୱରରୁ ଫେବୃୟାରୀ ଶୀତ ଋତୁ ଅନୁଭୂତ ହେଉଥିବା ସ୍ଥଳେ ସ୍ଥାନୀୟ ପାଣିପାଗରେ ଶୀତର ପ୍ରକୋପ ଡିସେମ୍ୱର ଶେଷ ଖ୍ରୀଷ୍ଟୀୟ ବଡ଼ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଜାନୁୟାରୀ ଶେଷ ବା ଫେବୃୟାରୀ ଆରମ୍ଭ ସ୍ୱରସ୍ୱତୀ ପୂଜା ଯାଏଁ ଜାରୀ ରହୁଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

 

ପାଣିପାଗ ଗବେଷକଙ୍କ ମତରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ବର୍ଷକ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରାକ୍-ମୌସୁମୀ, ମୌସୁମୀକାଳୀନ ଓ ମୌସୁମୀ-ପରବର୍ତ୍ତୀ ତିନିଗୋଟି ମୁଖ୍ୟ ଋତୁ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥାଏ । ମୌସୁମୀକାଳୀନ ସ୍ଥିତି ଜୁଲାଇ, ଅଗଷ୍ଟ, ସେପ୍ଟେମ୍ୱର ଓ ଅକ୍ଟୋବର ଚାରିମାସ ବଳବତ୍ତର ରହେ । ଏହି ସମୟସୀମାରେ ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ମୌସୁମୀ ବାୟୁ ସହରରେ ବୃଷ୍ଟିପାତ କରାଏ । ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଜୁନ ୧୦ ତାରିଖ ସୁଦ୍ଧା ମୌସୁମୀ ପ୍ରବେଶ କରିବା କୁହାଯାଉଥିଲେହେଁ ଖାସ ସହରର ପରିସୀମାରେ କ୍ୱଚିତ ବର୍ଷା ହେଉଥିବା ଅଭିଜ୍ଞତାରୁ ଜଣାଯାଏ । ଏଠାରେ ସାଧାରଣତଃ ଜୁନ ଶେଷ ଓ ଜୁଲାଇ ମାସ ଆରମ୍ଭରୁ ମୌସୁମୀ ବର୍ଷା ଦେଖାଦିଏ ।

 

ଜୁଲାଇ ପୂର୍ବରୁ ମାର୍ଚ୍ଚ, ଏପ୍ରିଲ, ମେ ଓ ଜୁନ ଚାରିମାସକୁ ପ୍ରାକ୍-ମୌସୁମୀ ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଗଲେ ଅକ୍ଟୋବର ପର ନଭେମ୍ୱର, ଡିସେମ୍ୱର, ଜାନୁୟାରୀ ଓ ଫେବୃୟାରୀ ଚାରିମାସ ମୌସୁମୀ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଶୀତ ଋତୁକୁ ବୁଝାଏ ।

 

ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ମୌସୁମୀ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଋତୁ ପାଣିପାଗ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଉପଭୋଗ୍ୟ । ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁରେ ଗରମ ଓ ମୌସୁମୀକାଳୀନ ବର୍ଷାଋତୁରେ ଗୁଳଗୁଳି ଲାଗି ରହୁଥିବା ସ୍ଥଳେ କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ପରଠାରୁ ଉଭୟ ଗରମ ଓ ଗୁଳଗୁଳିରୁ ମୁକ୍ତି ମିଳେ । ଏହି ପରିବେଶ ଶିବରାତ୍ରୀ ଯାଏଁ ବଳବତ୍ତର ରହେ ।

 

ମୌସୁମୀ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅକ୍ଟୋବର, ନଭେମ୍ୱର ଓ ଡିସେମ୍ୱର ମାସରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ବାୟୁ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ । ଦେଶରେ ଜୁନରୁ ସେପ୍ଟେମ୍ୱର ଚାରିମାସ ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ମୌସୁମୀ ବାୟୁଜନିତ ବର୍ଷାଋତୁ ସାଙ୍ଗକୁ ଅକ୍ଟୋବରରୁ ଡ଼ିସେମ୍ୱର ତିନିମାସ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ମୌସୁମୀ ଦ୍ୱାରା ଦକ୍ଷିଣାଞ୍ଚଳ ତାମିଲନାଡୁ ଭଳି ଅଞ୍ଚଳରେ ବର୍ଷା ହୋଇଥାଏ । ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ୯୦ ପ୍ରତିଶତ ବର୍ଷା ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ମୌସୁମୀ ପ୍ରବାହରୁ ହେଉଥିବା ସ୍ଥଳେ ସ୍ୱଳ୍ପ ମାତ୍ରାରେ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ମୌସୁମୀ ପ୍ରବାହରେ ମଧ୍ୟ ବର୍ଷା ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ସହରରେ ନଭେମ୍ୱର ଓ ଡ଼ିସେମ୍ୱରରେ ସମୟେ ସମୟେ ବର୍ଷା ଦେଖା ଦେଇଥାଏ ।

 

ଶୀତଋତୁରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରର ପାଣିପାଗକୁ ନାତିଶୀତୋଷ୍ଣ ପର୍ଯ୍ୟାୟଭୁକ୍ତ କରାଯାଏ । ସହରଟି ବଙ୍ଗୋପସାଗରଠାରୁ ଅନତିଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିବା ହେତୁ ଶୀତ ଦିନରେ ଏଠାକାର ଜଳବାୟୁ ଶୁଷ୍କ ହୋଇନଥାଏ । ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଆଦ୍ରତା ହ୍ୟୁମୁଡିଟି ୬୦ ପ୍ରତିଶତ ଯାଏଁ ରହେ । ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କ ବିଶ୍ଳେଷଣ ଅନୁଯାୟୀ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ମାତ୍ରାରେ ଜଳକଣା ଉପସ୍ଥିତ ରହୁଥିବା ହେତୁ ସେଗୁଡ଼ିକର ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଉତ୍ତାପ ପ୍ରଭାବ ସହରରେ ଥଣ୍ଡାର ପ୍ରକୋପ ହ୍ରାସର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ । ଫଳରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରବାସୀ ସମୁଦ୍ରକୂଳଠାରୁ ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳ, ଉଦାହରଣରେ ଭୁବନେଶ୍ୱର ତୁଳନାରେ କମ ଶୀତ ଅନୁଭବ କରିଥାନ୍ତି ।

 

କିନ୍ତୁ ଜାନୁୟାରୀ ଓ ଫେବୃୟାରୀ ମାସରେ ବର୍ଷା ଅଭାବ ଓ ଆପେକ୍ଷିକ ଆଦ୍ରତା କମିଯିବା ଫଳରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଥଣ୍ଡା ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥାଏ । ଏତଦ୍ ବ୍ୟତୀତ ଏହି ଦୁଇମାସରେ ଉତ୍ତର-ଭାରତରୁ ପ୍ରବାହିତ ଶୀତ ଲହରି ମଧ୍ୟ ସହରରେ ତାପମାତ୍ରା ହ୍ରାସର ଅନ୍ୟତମ କାରଣ । ଶୀତ ଲହରି ହେତୁ ଭୂମି ଥଣ୍ଡା ହୋଇଯାଏ । ଡ଼ିସେମ୍ୱର ମାସରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରର ହାରାହାରି ଉତ୍ତାପ ୨୪ ଡ଼ିଗ୍ରୀ ସେଣ୍ଟିଗ୍ରେଡ଼ ରହୁଥିବା ସ୍ଥଳେ ଜାନୁୟାରୀମାସରେ ୨୩ ଡ଼ିଗ୍ରୀ ସେଣ୍ଟିଗ୍ରେଡ଼ ଗଣନା କରାଯାଏ ।

 

ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଶୀତ ଅନୁଭବ ଦୁଇମାସ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ । ଏହି ସମୟସୀମାରେ ସହରବାସୀ ହାଲକା ଶୀତ ବସ୍ତ୍ର ପରିଧାନ କରନ୍ତି ତଥା ରାତିବେଳା ମୋଟା ଚାଦର ବା ଶାଲ ଖୋଜନ୍ତି । ସହରରେ ଉଲବସ୍ତ୍ର ସ୍ୱାଧୀନୋତ୍ତର ଅବସ୍ଥାରୁ ତିବ୍ଦତରୁ ଆଗତ ତଥା ଚନ୍ଦ୍ରଗିରିରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ଶାରଣାର୍ଥୀମାନେ ବିକ୍ରୀ କରିଥାନ୍ତି । ପୂର୍ବେ ପୁରୁଣା ବସଷ୍ଟାଣ୍ଡ ଅଞ୍ଚଳର ଫୁଟପାଥରେ ପସରା ମେଲାଉଥିବା ବେଳେ ଦୀର୍ଘ ଅତୀତରୁ ସେଣ୍ଟ ଷ୍ଟିଫେନ୍ସ ଚର୍ଚ୍ଚ ପରିସରରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ହାଟ ଆୟୋଜନ କରି କାରବାର କରନ୍ତି । ମହାମାରୀ ହେତୁ ୨୦୨୦-୨୧ରେ ତିବ୍ଦତ ଶାରଣାର୍ଥୀଙ୍କ ଶୀତବସ୍ତ୍ର ବିକ୍ରୀବଟା ବନ୍ଦ ରହିଛି ।

(ଅନୁପମ ଭାରତ / ୫ ଡିସେମ୍ୱର ୨୦୨୦/ ପୃଷ୍ଠା :)

Photo by : by Twistin is licensed under CC BY 2.0

Tuesday, December 1, 2020

Maritime Memory / ସ୍ମୃତିରେ ନୌ-ବାଣିଜ୍ୟ




କାର୍ତ୍ତିକ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ପାଖେଇ ଆସିଲେ କଳିଙ୍ଗ ସାଧବ ପୁଅଙ୍କ ନୌବାଣିଜ୍ୟର ସ୍ମୃତି ଉପକୂଳ ଓଡ଼ିଶା ଜନମାନସରେ ଉଜ୍ଜୀବିତ ହୁଏ । ଇଂଲିଶ ଶାସନ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହେବା କିଛି କାଳ ପୂର୍ବରୁ #ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହର ଏକ ବାଣିଜ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବେ କ୍ରମବିକଶିତ ହୋଇଥିବା ଅବସରରେ ପ୍ରାଥମିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଗଞ୍ଜାମ ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ମନସୁରକୋଟା ବା ଗୋପାଳପୁର ବନ୍ଦର ସହ ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ରହିଆସିଥିଲା । ବ୍ରହ୍ମପୁର ଚ଼େନ୍ନାଇ-କୋଲକତା ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ଓ ରେଳପଥରେ ସଂଯୁକ୍ତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶା ଉପକୂଳରେ ଜଳପଥ ହିଁ ପରିବହନର ଏକମାତ୍ର ସୂତ୍ର ବିବେଚ଼ିତ ହେଉଥିଲା । ସମକାଳରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରର ଉତ୍ତର ପାର୍ଶ୍ୱରେହୁମା ଓ ରମ୍ଭା ମଧ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ପାଲୁର ସମେତ ଦକ୍ଷିଣରେ ସୋନପୁର, ବାରୁଆ ବନ୍ଦର ନୌ-ପରିବହନ କେନ୍ଦ୍ରରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲା । ଇଂଲିଶ ଶାସନର ପ୍ରାକକାଳରେ ଗଞ୍ଜାମ ସହରରେ ମହାମାରୀ ବ୍ୟାପିବା ହେତୁ ସେଠାକାର ବନ୍ଦରର କାରବାର ପ୍ରଭାବିତ ହେଲା ଏବଂ ଗୋପାଳପୁର ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ଓ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରଥମ ଭାଗରେ ଗୁରୁତ୍ୱଲାଭ କରିଥିଲା ।

 

ଗୋପାଳପୁର ବନ୍ଦର ଦେଇ ଉଭୟ ମାଲ ଓ ଯାତ୍ରୀ ପରିବହନ ଚାଲୁଥିଲା । ମୁଖ୍ୟତଃ ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶାରମାଳାଞ୍ଚଳର ବନଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ରପ୍ତାନୀ ହେଉଥିବା ସ୍ଥଳେ ଚିନି, ବସ୍ତ୍ର ଭଳି ଶିଳ୍ପଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଆମଦାନୀ ହେଉଥିଲା । ବ୍ରହ୍ମପୁର ବଡ଼ବଜାରର ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ବାଣିଜ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ । ଗୋପାଳପୁର ବନ୍ଦରରୁ ରେଙ୍ଗୁନକୁ ଯାତ୍ରୀ ପରିବହନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା । ଦେଶାନ୍ତରୀ ଶ୍ରମିକମାନେ ବର୍ମା କୃଷିକ୍ଷେତ୍ରରେ ଶ୍ରମ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ଯାଉଥିଲେ । ୧୮୬୫ରେ ସଂଘଟିତ ନଅଙ୍କ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାରେ ଗଞ୍ଜାମର ଶ୍ରମିକମାନେ ବନ୍ଦର ସୁବିଧା ଥିବା ହେତୁ ଦେଶାନ୍ତର ଯାତ୍ରା କରିବା ପ୍ରଥା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଅନୁମାନ କରାଯାଇପାରେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାରେ ରେଳପଥ ସଂଯୋଗ ପରେ ଶ୍ରମିକ ଚାଲାଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଜାରୀ ରହିଲା ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲା ସମେତ ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶାରେଦେଶାନ୍ତର ଶ୍ରମ ନିଯୁକ୍ତି ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଗ୍ରାମୀଣ ରୋଜଗାର ପନ୍ଥା ।

 

ଗୋପାଳପୁର ବନ୍ଦରରୁ ରେଙ୍ଗୁନ ଯାତ୍ରୀ ପରିବହନ ନିମନ୍ତେ ଏଜେଣ୍ଟ ବା ମଧ୍ୟସ୍ଥି ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ଥିଲେଆଶାଦୈନିକ ଆଶାର ପ୍ରକାଶକ ସମ୍ପାଦକ ତଥା ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଦ୍ୱିତୀୟରୁଚ଼ତୁର୍ଥତିନି ଦଶନ୍ଧିର ଲୋକପ୍ରିୟ ନେତା ଶଶିଭୂଷଣ ରଥ ଜାହାଜ ଯାତ୍ରୀ ଏଜେଣ୍ଟ ରୂପେ କିଛି କାଳ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ଗଞ୍ଜାମ ଓ ପଡ଼ୋଶୀଜିଲ୍ଲାଗୁଡ଼ିକରୁ ଗ୍ରାମୀଣ ଶ୍ରମିକମାନେ ରଥ ଏବଂ ତାଙ୍କରି ସହକର୍ମୀମାନଙ୍କ ଜରିଆରେ ରେଙ୍ଗୁନ ଯାତ୍ରା ନିମନ୍ତେ ଟିକଟ ଖରିଦ କରୁଥିଲେ । ଶଶିଭୂଷଣ ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ଭଲମନ୍ଦ ବୁଝିବା ନିମନ୍ତେ ବନ୍ଦରରେ ଜାହାଜ ଲାଗିବା ଅବସରରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରରୁ ଗୋପାଳପୁରକୁ ଘୋଡ଼ାଟଣାଝାଟକାରେ ଯାତ୍ରା କରୁଥିଲେ । ଏଠାକାର ଦ୍ୱି-ବାର୍ଷିକ ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରାରେ ବୋଇତ ରଥ ନିର୍ମାଣ ଗୋପାଳପୁର ବନ୍ଦର ସହ ବ୍ରହ୍ମପୁର ବଣିକ ସଂପ୍ରଦାୟର ସଂପୃକ୍ତିର ସ୍ମୃତି ବହନ କରିଥାଏ ।

 

ଗୋପାଳପୁର ବନ୍ଦର ଦେଇ ନୌ-ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମପୁରର ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାରେ ରେଳପଥ ଓ ସଡ଼କପଥ ପରିବହନ ନୌ-ପରିବହନର ସ୍ଥାନ ଅଧିଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା । ଗୋପାଳପୁରରେ ବୃହତ ଗୋଦାମ ମାନ ନିର୍ମିତ ହୋଇ ମାଲ ମହଜୁଦ ରଖାଯାଉଥିବା ସ୍ଥଳେ ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଅବସ୍ଥାନ କରୁଥିଲେ । ବ୍ରହ୍ମପୁରରୁ ଗୋପାଳପୁରକୁ ଯିବା ଆସିବା ଲାଗି ରହୁଥିଲା । ଗୋପାଳପୁର ବନ୍ଦର ଦେଇ ଉଚ୍ଚବର୍ଗର ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ସାମାୟିକ ରହେଣୀ ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ହୋଟେଲ ଚାଲୁଥିଲା । ବନ୍ଦର ଶୀଥିଳହୋଇପଡ଼ିବା ପରେ ତାହା ଓବରାଇଗୃପ କିଣି ନେଇଥିଲେ । ବର୍ତ୍ତମାନ ହୋଟେଲଟିଓଡ଼ିଶାଭିତ୍ତିକ ମେଫେୟାରଗୃପ ଅଧୀନକୁ ଆସିଛି ।

 

ଓଡ଼ିଶାର ପାଣିପାଗ ପଞ୍ଜିକାରେ କାର୍ତ୍ତିକ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ପରେ ବଙ୍ଗୋପସାଗରରେ ଏକପକ୍ଷରେ ମୌସୁମୀ ବର୍ଷା ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିବା ସାଙ୍ଗକୁ ଅପରପକ୍ଷରେ ଲଘୁଚାପଜନିତଝଡ଼ବାତ୍ୟାର ପ୍ରକୋପ କମିଯାଏ । ଫଳରେ ଡ଼ିସେମ୍ୱରରୁ ମେ ଯାଏଁ ଛଅମାସ ବ୍ୟାପୀ ସମୁଦ୍ର ବକ୍ଷରେ ନୌ-ଚାଳନାର ପଥ ସୁଗମ ହୋଇଥାଏ । ଏହି କାରଣରୁ କାର୍ତ୍ତିକ ପୂର୍ଣ୍ଣିମାରୁଓଡ଼ିଶା ଉପକୂଳର ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ନୌ-ବାଣିଜ୍ୟ କାରବାର ଆରମ୍ଭ କରୁଥିଲେ ।

 

ଅତୀତରେ ଗୋପାଳପୁର ବନ୍ଦର ବର୍ତ୍ତମାନର ବିଚ଼ ଅଞ୍ଚଳରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିବା ସ୍ଥଳେ ଏହି ବନ୍ଦର ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବା ପରେ ମାଲଗୋଦାମଗୁଡ଼ିକ ଅବ୍ୟବହୃତ ଅବସ୍ଥାରେ ଦୀର୍ଘକାଳ ପଡ଼ିରହିଭାଙ୍ଗିରୁଜି ଯାଇଥିଲା । ଆଖପାଖର କୋଠାବାଡ଼ିବେଙ୍ଗାଲ-ନାଗପୁର ରେଳୱେରେସେବାନିବୃତ୍ତଆଙ୍ଗ୍ଳୋ-ଇଣ୍ଡିଆନମାନେ କିଣି ଅବସର ଜୀବନ ଯାପନ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସ୍ୱାଧୀନୋତ୍ତର ଅବସ୍ଥାରେ ନୂତନ ବନ୍ଦର ଗୋପାଳପୁରଠାରୁ କିଛି ଦୂରରେ ଛତ୍ରପୁର ନିକଟରେ ନିର୍ମିତ ହେଲା । ଗୋପାଳପୁର ବନ୍ଦରର ମୁଖ୍ୟକର୍ମକର୍ତ୍ତାଭାବେ ଦୀର୍ଘକାଳ ଧରି ଇଞ୍ଜିନିୟରଦୁର୍ଗାଚରଣ ପତି ଅବସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କରି ପୃଷ୍ଠପୋଷକତାରେ କଳିଙ୍ଗ ସାଧବ ପୁଅଙ୍କ ନୌ-ବାଣିଜ୍ୟ ସ୍ମୃତି ଚାରଣ ନିମନ୍ତେ ୧୯୯୪ ବେଳକୁ ଥରେ ଦୁଇ ଥର ତଅପୋଇ ନାମରେ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବନ୍ଦର ପ୍ରାଙ୍ଗଣରେ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥିଲା ।

 

ବ୍ରହ୍ମପୁର ଓ ଏହାର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ କାର୍ତ୍ତିକ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ପ୍ରଭାତରେ ବୋଇତ ଭସାଣ ପରମ୍ପରା ଅତୀତର ନୌ-ବାଣିଜ୍ୟର ସ୍ମୃତି ବହନ କରେ । କେତେକ ପରିବାରରେ ଏହା ଖୁବ ନିଷ୍ଠାର ସହ ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ । ସଂଭବତଃ ସେହି ପରିବାରର ପୂର୍ବଜମାନେ ନୌବାଣିଜ୍ୟ ସହ ସଂପୃକ୍ତ ଥିଲେ ମହାମାରୀରେ ଭିଡ଼ଏଡ଼ାଇବାଲାଗି କଟକଣା ହେତୁ ୨୦୨୦ରେ ବୋଇତ ଭସାଣ ବନ୍ଦ କରାଯାଇଛି । ସ୍ମୃତିଚାରଣ କେବଳ ଭର୍ଚୁଆଲ ପରିବେଶରେ ଆବଦ୍ଧ ରହିବ ।


(ଅନୁପମ ଭାରତ / ୨୮ ନଭେମ୍ୱର ୨୦୨୦ /ପୃ. ୮)

Monday, November 30, 2020

Pandemic Update - 3 / ମହାମାରୀ ଅପଡ଼େଟ– ୩



#ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହରବାସୀଙ୍କ ପକ୍ଷେ ନଭେମ୍ୱର ୨୦୨୦ ଅପରାର୍ଦ୍ଧ ସୁଦ୍ଧା ମହାମାରୀ ଉଦବେଗ ସାର୍ସ-କୋଭିଡ଼-୨ ଭୂତାଣୁ ସଂକ୍ରମଣର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଦ୍ୱିତୀୟ ତରଙ୍ଗ ଓ ପ୍ରତିଷେଧକ ଟିକାକରଣ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ । ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଏକ ମହାମାରୀ ଶହେ ବର୍ଷ ପରେ ଫେରିଛି । ଆନ୍ତର୍ଜାତିକସ୍ତରର ଖ୍ୟାତନାମା ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ  ମୁକ୍ତକଣ୍ଠରେ ସ୍ୱୀକାର କରୁଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ସଂକ୍ରମଣ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ନୂତନ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ଏହାର ଗତିପ୍ରକୃତି ସଂପର୍କରେ ସମସ୍ତେ ଅଜ୍ଞ । ବିଗତ ଦଶ ଏଗାର ମାସର ଗବେଷଣାଲବ୍ଧ ତଥ୍ୟ ଆଧାରରେ ଚ଼ିକିତ୍ସା ଏବଂ ପ୍ରତିରୋଧ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆୟୋଜନ କରାଯାଉଛି । ତେବେ ବିଷୟଟି କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧମାନ ବିଜ୍ଞାନ ଇଭୋଲଭିଂ ସାଇନ୍ସ ପର୍ଯ୍ୟାୟଭୁକ୍ତ ହେଉଥିବା ହେତୁ ରୋଗ ସଂପର୍କୀତ କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ଶତ ପ୍ରତିଶତ ସଫଳତା ଆଶା କରାଯାଇପାରୁନାହିଁ ।

 

ବିଗତ ମହାମାରୀ ସ୍ପାନିଶଫ୍ଲୁ ସଂକ୍ରମଣ ୧୯୧୮ ଫେବୃୟାରୀରେ ଆରମ୍ଭ ହେବା ଛଅ ମାସ ପରେ ୧୯୧୮ ଅଗଷ୍ଟରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ତରଙ୍ଗ, ଚାରି ମାସ ପରେ ୧୯୧୯ ଜାନୁୟାରୀରେ ତୃତୀୟ ତରଙ୍ଗ ଏବଂ ୧୯୧୯ ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ ଦୁଇ ମାସ ପରେ ଚ଼ତୁର୍ଥ ତରଙ୍ଗ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ । ଭାରତରେ ୧୯୧୯ ମେ ମାସରେ ବମ୍ୱେରେ ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ଅଂଶ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ୟୁରୋପ ଫେରନ୍ତା ସୈନିକମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଭୂତାଣୁ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପରେ ତିନିମାସ ମଧ୍ୟରେ ଅଗଷ୍ଟ ମାସ ସୁଦ୍ଧା ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ବ୍ୟାପୀ ଯାଇଥିଲା । ଏଠାରେ ମଧ୍ୟ ଦୁଇ ବର୍ଷ ଯାଏଁ ତିନିଗୋଟି ତରଙ୍ଗରେ ସଂକ୍ରମଣ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା । ଦେଶର ପଶ୍ଚିମାଞ୍ଚଳରେ ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୪.୫ ରୁ ୬ ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳରେ ୧.୫ ରୁ ୩ ପ୍ରତିଶତ ଲୋକ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ପ୍ରାୟ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ଜନସଂଖ୍ୟା ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇ ପାଞ୍ଚ କୋଟି ଯାଏଁ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିବା ସ୍ଥଳେ ଭାରତରେ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା କୋଟିଏ ୨୦ ରୁ ୩୦ ଲକ୍ଷ ହିସାବ କରାଯାଏ ।

 

ଓଡ଼ିଶାଭିତ୍ତିକ ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଡ଼ିସେମ୍ୱର ୨୦୨୦ ମଧ୍ୟଭାଗ ସୁଦ୍ଧା କୋଭିଡ଼-୧୯ର ଦ୍ୱିତୀୟ ତରଙ୍ଗ ସଂକ୍ରମଣ ଏବଂ ସେଥିରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରର ପାଳି ପ୍ରଥମେ ପଡ଼ିବା ଆଶଙ୍କା କରୁଛନ୍ତି । ଏହି ପୂର୍ବାନୁମାନସଂକ୍ରମଣଜନିତ ତଥ୍ୟ, ଅତୀତ ଅଭିଜ୍ଞତା ଓ ପାରିପାର୍ଶ୍ଵିକ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ନେଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ । ଏହା ଏକ ଗାଣିତିକ ହିସାବ ମ୍ୟାଥମେଟିକାଲମଡ଼େଲଏହିଭଳି ହିସାବ ଆଧାରରେ ପ୍ରତିଷେଧକ ବ୍ୟବସ୍ଥାମାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ । ପ୍ରଥମ ସଂକ୍ରମଣର ପାଞ୍ଚ ଛଅ ମାସପରେ ୟୁରୋପୀୟ ଦେଶପୁଞ୍ଜର ସମେତ ଆମ ଦେଶର ଦିଲ୍ଲୀ ଭଳି କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ସଂକ୍ରମଣର ଦ୍ୱିତୀୟ ତରଙ୍ଗ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ମେମାସରେ ଦେଖାଦେଇଥିବା ସଂକ୍ରମଣ ଡ଼ିସେମ୍ୱର ମାସରେ ପୁଣି ଫେରିବା ଭୟ ଘାରୁଛି ।

 

ସ୍ଥାନୀୟଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଆନ୍ତର୍ଜାତିକସ୍ତରର ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଶାରଦମାନେ କହୁଛନ୍ତି ଯେ କରୋନା ଭୂତାଣୁ କବଳରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ଟିକା ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ ମାସ୍କ ପରିଧାନ, ଶାରିରୀକ ଦୂରତ୍ୱ ରକ୍ଷା ଓ ବାରମ୍ୱାର ହାତ ଧୋଇବା ହିଁ ଫଳପ୍ରଦ ପ୍ରତିଷେଧକ । ମାସ୍କ ଏକ ଅତି ସାଧାରଣ, ସହଜ ଓ ଶସ୍ତା ସାମଗ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେହେଁ ଏହାର ଉପାଦେୟତା ବହୁ ଲୋକ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିପାରୁନାହାନ୍ତି । ତାଇୱାନରେ ମାସ୍କ ପରିଧାନର ଉଦାହରଣ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟସେଠାରେ କୋଭିଡ଼-୧୯ରେ ୫୭୦ ଜଣ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇ ମାତ୍ର ସାତ ଜଣ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିବା ସ୍ଥଳେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ଦୈନିକ ଲକ୍ଷାଧିକ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେବା ତଥ୍ୟ ବିସ୍ମିତ କରାଇଥାଏ । ତାଇୱାନରେ ସମସ୍ତେ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧନ୍ତି, ଆକ୍ରାନ୍ତଙ୍କସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କୁ ତୁରନ୍ତ ଚ଼ିହ୍ନଟ କରାଯାଇ ପୃଥକବାସରେ ରଖାଯାଏ ଏବଂ ବ୍ୟାପକ ପରୀକ୍ଷଣ ଦ୍ୱାରା ସଂକ୍ରମଣ ଯାଞ୍ଚ କରାଯାଏ । ସାଧାରଣ ବିଚାରରେ ଯଦି ସମସ୍ତ ବ୍ରହ୍ମପୁରବାସୀ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବା ଅବସରରେ ସବୁବେଳେ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧନ୍ତି ୟୁନିଭରସାଲୟୁଜ ଅଫ ମାସ୍କ, ତେବେ ହୁଏତ ମହାମାରୀର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଦ୍ୱିତୀୟ ତରଙ୍ଗକୁ ଏଡ଼ାଇ ଦେଇପାରିବେ କିମ୍ୱା ପ୍ରଭାବ ହ୍ରାସ କରିପାରିବେ ।

 

ମାସ୍କର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର ନିମନ୍ତେ ଆବାଳ-ବୃଦ୍ଧ-ବନିତା ପ୍ରତ୍ୟେକେ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ମାସ୍କ ନିଜ ପାଖରେ ମହଜୁଦ ରଖିବା ପ୍ରଥମ ପଦେକ୍ଷେପ । ଗଣିତଜ୍ଞ ସେନନଙ୍କରିଡ଼େନଡ଼େନ୍ସି ଉପପାଦ୍ୟ ଆଧାରରେ ଅଧିକ ସାମଗ୍ରୀ ମହଜୁଦ ରହିଲେ ଅଧିକ ବ୍ୟବହାରର ରାସ୍ତା କଡ଼ାଇଥାଏ । ମାସ୍କ ସଂଗ୍ରହ ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତସ୍ତରରେ ଉଦ୍ୟମ ସାଙ୍ଗକୁ ସାମୂହିକସ୍ତରରେସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ଓ ବଦାନ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ପକ୍ଷରୁ ଜନସାଧାରଣରେ ମାସ୍କ ବିକ୍ରୀ କିମ୍ୱା ବିତରଣ ନିମନ୍ତେ ଯୋଜନାବଦ୍ଧ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମମାନ ପ୍ରଯୋଜନା କରାଯାଇପାରିଲେ ସୁଫଳ ଆଶା କରାଯାଇପାରେ ।

 

ବ୍ରହ୍ମପୁର ତଥା ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ଟିକାକରଣ ନିମନ୍ତେ ତିନିଗୋଟି ଟିକା ସର୍ବାଗ୍ରେ ରହିଛି । ପ୍ରଥମତଃ, ଅକ୍ସଫୋର୍ଡବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଆଷ୍ଟ୍ରାଜେନେକା ବିକଶିତ କୋଭିସିଲଡ଼ ଟିକା ପୁଣେରସିରମଇନଷ୍ଟିଟିଉଟ ଦ୍ୱାରା ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଉଛି । ଏହାର ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ପରୀକ୍ଷଣ ବ୍ରିଟେନରେ ତିରିଶି ହଜାର ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀଙ୍କ ଗହଣରେ ସରିଥିବା ସ୍ଥଳେ ଭାରତରେ ୧୬ ଶହଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ପୁଣେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଜାନୁୟାରୀ ୨୦୨୧ସୁଦ୍ଧା ୨୦ ରୁ ୩୦କୋଟି ଟିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ସକ୍ଷମ ବୋଲି କହିଛି । ଏହି ଟିକାର ମୂଲ୍ୟ ୨୫୦ ଟଙ୍କା ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ରହିବ ଏବଂ ସାଧାରଣ ରେଫ୍ରିଜେରେଟରରେ ୨ ରୁ ୮ ଡ଼ିଗ୍ରୀ ତାପମାତ୍ରାରେ ଗଚ୍ଛିତ ରଖାଯାଇପାରିବ । ଦ୍ୱିତୀୟ ଓ ତୃତୀୟ ଟିକାଭାବେହାଇଦରାବାଦ ଭାରତ ବାୟୋଟେକର କୋଭିକ୍ସିନ ଏବଂ ରୁଷର ସ୍ପୁଟନିକ-୫ଭାରତରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେବା ଆଶା କରାଯାଉଛି । କୁହାଯାଉଛି ଯେ ଏଠାକାର ପ୍ରଥମ ଟିକା ବ୍ୟବହାରଯୋଗ୍ୟ ପ୍ରମାଣିତ ହେବା ପରବର୍ତ୍ତୀ ଛଅମାସ ମଧ୍ୟରେ ଅଧଡ଼ଜନେ  ଟିକା ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପରୀକ୍ଷଣ ସାରିବେ । ଏଥିନିମନ୍ତେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ଦୀପାବଳି ପୂର୍ବରୁ ୯୮୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ସହାୟତା ଘୋଷଣା ଏକ ଉତ୍ସାହପ୍ରଦ ପଦକ୍ଷେପ ।

 

ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ଭାରତରେ ଟିକା ଉପଲବ୍ଧ ହେଲେ କେବଳ ସରକାରୀସ୍ତରରେବିନାମୂଲ୍ୟରେଟିକାକରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିବ ନା ବେସରକାରୀସ୍ତରରେମୂଲ୍ୟବିନିମୟରେଟିକାକରଣ ମଧ୍ୟ ସଂଭବପର । ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହୁଛନ୍ତି ଯେ ମଡ଼େନା, ଫାଇଜର ଭଳି କେତେକ ଟିକା ଗଚ୍ଛିତ ରଖିବା ନିମନ୍ତେ ବିଯୁକ୍ତ ୨୦ ରୁ ୭୦ ଡ଼ିଗ୍ରୀସେଲସିଏସ ଶୀତଳିକରଣ ଶୃଙ୍ଖଳ କୋଲଡ଼ ଚେନ ଆବଶ୍ୟକ । ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷେ ସେଭଳି କୋଲଡ଼ ଚେନ ଆୟୋଜନରେ ବିତରଣ ସଂଭବପର ହୋଇନପାରେ । ତେଣୁ ସେହି ସବୁ ଟିକା ବ୍ୟବହାର କରିବା ନିମନ୍ତେ ଘରୋଇ ଚ଼ିକିତ୍ସାଳୟଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁମତି ଦେଇପାରନ୍ତି । ଅର୍ଥାତ ସରକାରୀ ସାଙ୍ଗକୁ ବେସରକାରୀସ୍ତରରେ ମଧ୍ୟ ଟିକାକରଣ ସଂଭାବନା ରହିଛି ।

 

ଜନୈକ ମାର୍କିନସମାଜତତ୍ତ୍ୱବିତ କହିଛନ୍ତି କୋଭିଡ଼-୧୯ ସଂକ୍ରମଣରୁ ବର୍ତ୍ତିବା ପାଇଁ କୋଭିଡ଼-୧୯କୁ ବୁଝିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଅର୍ଥାତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଯଦି ନିରୋଳାରେ କିଛି ସମୟ ଏହି ମହାମାରୀ ସଂପର୍କରେ ନିଜେ ଜାଣିଥିବା ତଥ୍ୟ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରି ନିଜେ କଣ କରିବା ଉଚିତ ନିଜେ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରନ୍ତି ଏବଂ ସେହି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣଗୁଡ଼ିକୁକେତେଦୂର ପାଳନ କରୁଛନ୍ତି ନିଜେ ସମୀକ୍ଷା କରି ନିଜ ଆଚ଼ରଣକୁନିୟମିତ ସଂଶୋଧନ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଉଦ୍ୟମ କରନ୍ତି ତେବେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଓ ସାମୂହିକସ୍ତରରେ ଆମେ ସଂକ୍ରମଣକୁ ଏଡ଼ାଇ ଦେଇପାରିବା । ଭାରତରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ସୁପର ମଡ଼େଲରେ କୁହାଯାଉଛି ଯେ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସଜାଡ଼ି ରଖିପାରିଲେ ଫେବୃୟାରୀ ୨୦୨୧ ସୁଦ୍ଧା ହୁଏତ ବ୍ୟାପକ ସଂକ୍ରମଣରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା ସଂଭବପର । ତେବେ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସଜାଡ଼ିବାଲାଗି ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଯୋଗଦାନ ଅନିର୍ବାଯ୍ୟ


(ଅନୁପମ ଭାରତ / ୨୧ ନଭେମ୍ୱର ୨୦୨୦ /ପୃ. ୮)

Friday, November 13, 2020

Deepavali without crackers / ବିନା ଆତସବାଜିରେ ଦୀପାବଳି



ଦୀପାବଳିରେ ବାଣଫୁଟା #ବ୍ରହ୍ମପୁର ଉତ୍ସବ ପଞ୍ଜିକାରେ ଅନ୍ୟତମ ଆକର୍ଷଣ । ଚଳିତ ୨୦୨୦ ମହାମାରୀ ଭୟରେ ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ ଦୋଳ ଓ ହୋଲି ପରଠାରୁ ସମସ୍ତ ପର୍ବପର୍ବାଣୀ ଆଡ଼ମ୍ୱର ସହକାରେ ପାଳନରୁ ସହରବାସୀ କ୍ଷାନ୍ତ ରହିଥିବା ସ୍ଥଳେ ନଭେମ୍ୱର ଦୀପାବଳି ମଧ୍ୟ ସେଥିରେ ସାମିଲ ହେଲାଓଡ଼ିଶା ସରକାର ରାଜ୍ୟରେ ନଭେମ୍ୱର ୧୦ ରୁ ୩୦ ଯାଏଁ ମହାମାରୀ ସତକର୍ତାରେ ବାଣ ବିକ୍ରୀ ଓ ବାଣଫୁଟା ନିଷେଧ କରିଛନ୍ତି । ତେଣୁ ସହରରେ ଦୀପାବଳିରେ ଅତସବାଜି ପ୍ରଦର୍ଶନ ଆୟୋଜନ ଆପାତତଃ ବନ୍ଦ ରହିଲା ।

 

ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କ ମତରେ ଓଡ଼ିଶାର ସହରାଞ୍ଚଳ ଘଞ୍ଚ ଜନବସତିରେ ବାଣଫୁଟା ହେତୁ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ମାତ୍ରା ପ୍ରାୟ ସାତଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ । ଏୟାର କ୍ୱାଲିଟି ଇନଡ଼େକ୍ସ ସାଧାରଣରେ ୫୦ ପାଖାପାଖି ରହୁଥିବା ସ୍ଥଳେ ଦୀପାବଳି ରାତିରେ ୩୫୦ ଉପରକୁ ଚାଲିଯାଏ ଏହି ପରିବେଶ କ୍ରମଶଃ ହ୍ରାସ ପାଇ ତିନି ଚାରି ଦିନ ଯାଏଁ ପ୍ରଭାବ ବଳବତ୍ତର ରହେ । ପ୍ରଦୂଷଣ ହେତୁ ବିଭିନ୍ନ ଶ୍ୱାସରୋଗରେ ପୀଡ଼ିତଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟାବସ୍ଥା ଆହୁରି ବିଗିଡ଼ି ଯାଏ । ଚଳିତ ବର୍ଷ ମୁଖ୍ୟତଃ କୋଭିଡ଼-୧୯ ରୁ ସୁସ୍ଥ ହୋଇଥିବା ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରତିକୂଳ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଆଶଙ୍କା ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତକେତେକଙ୍କ ମତରେ ପ୍ରଦୂଷିତ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ କରୋନାଭୂତାଣୁ ସଂକ୍ରମଣକୁ ପାଞ୍ଚରୁ ଦଶ ପ୍ରତିଶତ ବଢ଼ାଇଦେବା ମଧ୍ୟ ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି ।

 

ଏମିତିରେ ବିଗତ କିଛି ବର୍ଷ ଧରି ୨୦୧୭ରୁ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଦୀପାବଳି ଅବସରରେ ବାଣ ବିକ୍ରୀ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଶାସନିକ କଟକଣା ହେତୁ ବିଶୃଙ୍ଖଳିତ ହୋଇ ଆସିଥିଲା ଗତ ଶତାଦ୍ଦୀର ଷଷ୍ଠ ଦଶକ ଯାଏଁ ମୁଖ୍ୟତଃ ବଡ଼ବଜାର ଓ ଭାପୁର ବଜାରରେ ଆଙ୍ଗୁଠି ଗଣତି ଦୋକାନରେ ବାଣ କିଣାବିକା ହେଉଥିଲା । ସପ୍ତମ, ଅଷ୍ଟମ ଓ ନବମ ଦଶକରେ କ୍ରମଶଃ କମାପଲ୍ଲୀ, ବିଜିପୁର, ଗେଟବଜାର ଓ ପରେ ସାହୀ ସାହୀର ଛୋଟମୋଟ ଦୋକାନକୁ ବାଣବିକ୍ରୀ ସଂପ୍ରସାରିତ ହେଲା । ବାଣ ଏକ ନିଷିଦ୍ଧ ସାମଗ୍ରୀ ଏବଂ ବିକ୍ରୀ ନିମନ୍ତେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଶାସନିକ ଅନୁମତି ଆବଶ୍ୟକ ପଡୁଥିବା ହେତୁ ପୋଲିସର ଧରପଗଡ଼ ପରେ ସହରତଳି ପ୍ରେମନଗର ଆମ୍ୱମାର୍କେଟକୁ ୧୯୯୮ରେ ବାଣ ବିକ୍ରୀ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଥିଲା ।

 

ପାଞ୍ଚବର୍ଷ ପରେ ୨୦୦୩ରେ ଅନ୍ଧପସରା ରୋଡ଼ରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବାଲୁଙ୍କେଶ୍ୱର ବାଣ ବଜାର ସ୍ଥାପିତ ହୋଇ ପ୍ରାୟ ତିନିଡ଼ଜନ ଦୋକାନରେ ବାଣ କାରବାର ଚାଲିଲା । ଗତ ବର୍ଷ ସେଠାରେ ଏକ ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପ ଖୋଲିବାରୁ ପ୍ରଶାସନିକ ବାରଣ ଫଳରେ ବାଣ ବଜାର ବନ୍ଦ ରହିଲା ୨୦୨୦ରେ ନିରାପତ୍ତା ନିୟମାବଳୀକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ଏକ ନୂଆ ସ୍ଥାନ ଆସିକାରୋଡ଼ ହରିଡ଼ାଖଣ୍ଡି ପୋଖରୀ ନିକଟରେ ବାଣ ମାର୍କେଟ ଖୋଲିବାକୁ ପାଇକାରୀ ବ୍ୟବସାୟୀ ଜିଲ୍ଲା ପ୍ରଶାସନ ନିକଟରେ ଆବେଦନ କରିଥିଲେ ତେବେ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହେତୁ ଚଳିତ ବର୍ଷ ବାଣ ବିକ୍ରୀ ବନ୍ଦ ରହିଲା ।

 

ବ୍ରହ୍ମପୁରକୁ ବାଣ ତାମିଲନାଡୁର ଶିବକାଶୀରୁ ଓ ଛତିଶଗଡ଼ ରାୟପୁରରୁ ଆସେ । ଆସିକା ନିକଟସ୍ଥ ନଳବଣ୍ଟା ଗ୍ରାମରେ ତାଳ ଫୋଟକା, କୁମ୍ପି, ଚେଙ୍ଗା ଭଳି ପାରମ୍ପରିକ ବାଣ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ଏଠାକାର ବଜାରରେ ପହଞ୍ଚେ । ଚଳିତ ୨୦୨୦ରେ ମହାମାରୀ ପ୍ରଭାବରେ ପୂର୍ବ ବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ମାତ୍ର ୨୦ ରୁ ୨୫ ପ୍ରତିଶତ ଆତସବାଜି ଶିବକାଶୀରୁ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟକୁ ରପ୍ତାନୀ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଗତବର୍ଷ ବଜାର ବନ୍ଦ ହେତୁ ବିକ୍ରୀ ନହୋଇ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ସଂଖ୍ୟକ ସାମଗ୍ରୀ ଗଚ୍ଛିତ ରହିଥିବା ହେତୁ ଚଳିତବର୍ଷ ନୂତନ ଆମଦାନୀ ହୋଇନପାରିଥିବା ଅନୁମାନ କରାଯାଇପାରେ । ବିଗତ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧିରୁ ଭାରତୀୟ ଆତସବାଜି ବଜାରରେ ଚୀନ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରମୁଖ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରୁଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଇତିମଧ୍ୟରେ ଚୀନ ସମଗ୍ରୀ ବର୍ଜନ ଏକ ଗଣଅଭିଯାନରେ ପରିଣତ ହୋଇ ବଜାରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଛି । ଏହି ସବୁ କାରଣରୁ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ୨୦୨୦ ଦୀପାବଳି ବାଣଫୁଟା ବ୍ୟାବସାୟିକସ୍ତରରେ ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ଅଘୋଷିତ ବନ୍ଦର ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇ ସାରିଥିଲା ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରେ ।

 

ଆନ୍ତର୍ଜାତିକସ୍ତରରେ ଚୀନରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଦ୍ୱିତୀୟ ଶତାଦ୍ଦୀରୁ ଆତସବାଜି ପ୍ରଦର୍ଶନ ଖ୍ୟାତି ଲାଭ କରିଥିଲା ଶତୃକୁ ଭୟଭୀତ କରାଇବା କିମ୍ୱା ଭୂତପ୍ରେତଙ୍କୁ ତଡ଼ିବା ନିମନ୍ତେ ବାଣଫୁଟା ପରମ୍ପରା ଚଳି ଆସିଥିଲା । ମୁଖ୍ୟତଃ ଚୀନ ନୂତନବର୍ଷ ଅବସରରେ ବ୍ୟାପକ ବାଣଫୁଟା ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥାଏ । ଆତସବାଜି ପ୍ରଦର୍ଶନ ବିଭିନ୍ନ ପୂର୍ବ-ଏସୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ସମେତ ୟୁରୋପୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରପୁଞ୍ଜ, ବ୍ରିଟେନ ଓ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ପ୍ରଚଳିତ । ଭାରତରେ ମୋଗଲ ଶାସନ କାଳରେ ଷୋଡ଼ଶ ଶତାଦ୍ଦୀରେ ଆଡ଼ମ୍ୱରପୂର୍ଣ୍ଣ ଆତସବାଜି ପ୍ରଦର୍ଶନର ପ୍ରମାଣ ମିଳେ । ତେବେ ଏହି ଖର୍ଚ୍ଚବହୁଳ ବ୍ୟାପାର କେବଳ ରାଜପରିବାର ଓ ଧନୀକ ବର୍ଗଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ରହୁଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ ଆତସବାଜି ପ୍ରସ୍ତୁତ କଳାକୌଶଳ ପ୍ରଚଳିତ ଥିବା ଗଜପତି ପ୍ରତାପରୁଦ୍ର ଦେବ (୧୪୯୭-୧୫୩୯) ରଚିତ କୌତୁକ ଚ଼ିନ୍ତାମଣିରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ । ଊନବିଂଶ ଶତାଦ୍ଦୀରେ କଲିକତାରେ ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗର ଦିଆସିଲି, ଫୁଲଝରି ଓ ଫୋଟକା ଉତ୍ପାଦନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ସର୍ବସାଧାରଣରେ ପାଳିତ ଦୀପଦାନର ପର୍ବ ଦୀପାବଳିରେ ଏହି ଦେଶୀୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ବାଣ କ୍ରମଶଃ ସାମିଲ ହେବାରେ ଲାଗିଲା ।

 

ବାଣ ବିକ୍ରୀ ଓ ଫୁଟା କଟକଣା ହେତୁ ଚଳିତ ୨୦୨୦ ବ୍ରହ୍ମପୁର ଦୀପାବଳି ଗୃହ ଦ୍ୱାରରେ ଦୀପ ପ୍ରଜ୍ୱଳନରେ ସୀମିତ ରହିବସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ୨୦୧୭ରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ବାଣ ବିକ୍ରୀ ଓ ଫୁଟା ବନ୍ଦ ଆଦେଶ ଦେବାପରେ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ତାହାର ପ୍ରଭାବ ପଡିଥିଲା ଏବଂ ବ୍ରହ୍ମପୁର ମଧ୍ୟ ସେଥିରୁ ବାଦ ପଡ଼ିନାହିଁ । ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ପ୍ରଦୂଷଣ ଓ ପାଣିପାଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସଂପର୍କରେ ଚ଼େତନା ପ୍ରସାର ଅବସରରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରବାସୀ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ମହାମାରୀ ବ୍ୟାପକ ସାମାଜିକ ବିଘଟନ ଘଟାଇଥାଏ । ଏମିତି ଦୀପାବଳିରେ ବାଣଫୁଟା କିଛି ବର୍ଷ ବନ୍ଦ ରହିଲେ କ୍ରମଶଃ ଯେ ଏହି ପରମ୍ପରା ଜନମାନସରୁ ଉଭେଇ ନଯିବ ସେ କଥା କିଏ ଜାଣିଛି ?

(ଅନୁପମ ଭାରତ / ୧୪ ନଭେମ୍ୱର ୨୦୨୦/ ପୃଷ୍ଠା : ୮)

Photo by : kkalyan is licensed under CC BY-SA 2.0

Friday, November 6, 2020

Prof. Harihar Das / ପ୍ରଫେସର ହରିହର ଦାସ




#ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହରର ଜଣେ ସ୍ୱନାମଧନ୍ୟ ଶିକ୍ଷାବିତ ଓ ସାହିତ୍ୟିକ ପ୍ରଫେସର ହରିହର ଦାସଙ୍କ ୪ ନଭେମ୍ୱର ୨୦୨୦ ପାହନ୍ତା ପ୍ରହରରେ ପରଲୋକ ସ୍ଥାନୀୟ ବରିଷ୍ଠ ନାଗରିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ମହଲରେ ଗଭୀର ରେଖାପାତ କରିଛି । ପରିଚ଼ିତବର୍ଗରେ ସେ ଜଣେ ସଂଭ୍ରମ ଚରିତ୍ର । ଶବ୍ଦକୋଷରେ ସଂଭ୍ରମର ଅର୍ଥ ଭୟ, ସମ୍ମାନ ବା ଭୟମିଶ୍ରିତ ଶ୍ରଦ୍ଧାକୁ ବୁଝାଇଥାଏ । ପ୍ରଫେସର ଦାସଙ୍କ ସାନ୍ନିଧ୍ୟ ଛାତ୍ର, ସହକର୍ମୀ ଓ ସତୀର୍ଥଙ୍କ ଗହଣରେ ସେହିଭଳି ଏକ ଅନୁଭବ ପରିପ୍ରକାଶ ହେଉଥିଲା । ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଜନ୍ମିତ ତଥା ତିନି ଦଶନ୍ଧି ବ୍ରହ୍ମପୁର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷକତା ପରେ ପୁରୁଣା ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ସାହୀ ବାସଭବନରେ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଅବସର ଜୀବନଯାପନ ତାଙ୍କରି ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱର ବହୁ ଗୁଣଗ୍ରାହୀ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ବଳିଷ୍ଠ ଚ଼େହରା ସାଙ୍ଗକୁ ସ୍ପଷ୍ଟବାଦିତା ଅନେକଙ୍କ ଭିଡ଼ ମଧ୍ୟରେ ତାଙ୍କରି ଉପସ୍ଥିତି ବେଶ ବାରି ହେଉଥିଲା

ପ୍ରଫେସର ଦାସ ବ୍ରହ୍ମପୁର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ରାଜନୀତି ବିଜ୍ଞାନ ବିଭାଗରେ ଶିକ୍ଷକତା କରିଥିଲେ । ପାରମ୍ପରିକ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷାର ମାନଦଣ୍ଡ ଶ୍ରେଣୀ ଗୃହରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ, ଗବେଷଣାରେ ଦିଗଦର୍ଶନ ଓ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ଜୀବନ ଜୀବିକା ଗଠନରେ ପ୍ରେରଣାକୁ ବୁଝାଇଥାଏ । ପ୍ରଫେସର ଦାସଙ୍କ କର୍ମମୟ ଜୀବନ ସେଥିରେ କଟିଥିଲା । କିଛି କାଳ ପାଇଁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଶାସନିକ ପଦପଦବୀରେ ମଧ୍ୟ ଅବସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲେ । ତେବେ ସେଥିପ୍ରତି ତାଙ୍କରିଠାରେ ଆସକ୍ତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଉନଥିଲା । ଅଧ୍ୟୟନ ଓ ଶିକ୍ଷାଦାନରେ ସମୟ କଟୁଥିଲା ।

ପ୍ରଫେସର ଦାସ ଛାତ୍ର ଜୀବନରୁ ସାହିତ୍ୟ ରଚନାରେ ସଂପୃକ୍ତ ରହିଆସିଥିଲେ ଏବଂ ବିଗତ ପାଞ୍ଚ ଦଶନ୍ଧି ଧରି କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ବହୁ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ସେ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ, ଉପନ୍ୟାସ, କବିତା ଓ ଲଳିତ ନିବନ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦକ୍ଷତା ହାସଲ କରିଥିଲେ ହେଁ ଜଣେ ଗାଳ୍ପିକ ଭାବେ ପରିଚିତ । ତାଙ୍କରି ଦଶଗୋଟି ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ, ତିନିଗୋଟି ଉପନ୍ୟାସ, ତିନି ଗୋଟି କବିତା ସଂକଳନ ଓ ଗୋଟିଏ ଲଳିତ ନିବନ୍ଧ ସଂକଳନ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଏତଦ୍ ବ୍ୟତୀତ କିଛି ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକର ମଧ୍ୟ ସେ ପ୍ରଣେତା ।

କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ ସଂକଳନ ମଧ୍ୟରେ କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ ଜୀବନର ଉପକଥା (୧୯୬୮), କ୍ରିପର ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗଳ୍ପ (୧୯୭୧), ହ୍ରଦ (୧୯୭୭), ଶେଷ ସଂଳାପ (୧୯୭୮), ହୈମବତୀର ଅଭିମାନ (୧୯୮୩), ଦୃଷ୍ଟିର ପରିଧି (୧୯୮୪), କିଛି ସ୍ୱପ୍ନ, କିଛି ବାସ୍ତବତା (୧୯୮୭), ନିରୁଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତି ସଂପର୍କରେ (୧୯୮୯), ସଂପର୍କର ଅଭିନୟ (୧୯୯୯) ଓ ଇଂଲିଶରେ ଏନ ଏକ୍ସପାସନ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ସମୁଦ୍ରର ମନ (୧୯୬୭), ପ୍ରତାରଣାର ମହାକାବ୍ୟ (୨୦୦୨) ଓ ପ୍ରତିନିଧି ତିନିଗୋଟି ପ୍ରକାଶିତ ଉପନ୍ୟାସ । କବିତା ସଂକଳନ ମଧ୍ୟରେ ନୟନ ଲୁହର ଧାରେ (୧୯୬୨), ତୁମେ ମୋ ରୂପସୀ (୧୯୬୩) ଓ ଇଂଲିଶରେ ମିଉଜିଙ୍ଗ ଅଫ ବାଇଗନ ଡ଼େଜ ତଥା ଲଳିତ ନିବନ୍ଧ ସଂକଳନ ନିଜସ୍ୱ ଅନୁଭୂତି ତାଙ୍କରି ସାହିତ୍ୟ କୃତୀ ।

ସହରରେ ଜଣେ ରାଜନୀତି ବିଜ୍ଞାନୀଭାବେ ପ୍ରଫେସର ଦାସଙ୍କ ଯେତିକି ଖ୍ୟାତିଥିଲା ଜଣେ ସାହିତ୍ୟିକ ଭାବେ ମଧ୍ୟ ଅନୁରୂପ ଲୋକପ୍ରିୟତା ଗଢ଼ି ଉଠିଥିଲା । ସ୍ୱାଧୀନୋତ୍ତର ଓଡ଼ିଶାରେ ପାଞ୍ଚବାର୍ଷିକ ଯୋଜନା ପ୍ରଣୟନ କାଳରେ ସାମାଜିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ, କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧମାନ ଦୁର୍ନୀତି, ଯୁବ ଆକ୍ରୋଶ ଓ ବିକଳ୍ପର ସନ୍ଧାନ ସୃଜନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ବାରି ହୋଇପଡୁଥିଲା । ତାଙ୍କରି ସ୍ୱାଭିମାନୀ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ଗଳ୍ପ, ଉପନ୍ୟାସର ଚରିତ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ବେଶ ପ୍ରତିବିମ୍ୱିତ ।

ପ୍ରଫେସର ଦାସଙ୍କ ଜନ୍ମଭୂମି ଓ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ଗଭୀର ଅନୁରାଗ ସାମାଜିକ ଜୀବନରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପୂର୍ବାବସ୍ଥାରେ ଗଞ୍ଜାମବାସୀଙ୍କୁ ନିଜ ସ୍ଥିତି ଜାହିର କରିବା ନିମନ୍ତେ ଯେଉଁ ସଂଘର୍ଷ କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା ରାଜ୍ୟ ଗଠନ ପର ଅବସ୍ଥାରେ ମଧ୍ୟ ଏକ ଉପାନ୍ତ ଜିଲ୍ଲା ହେତୁ ତାହା ଲାଘବ ହୋଇପାରିନଥିଲା । ପ୍ରଫେସର ଦାସଙ୍କ ଜନ୍ମ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନର ଠିକ ଦୁଇବର୍ଷ ପରେ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ତାଙ୍କରି କଶୋରାବସ୍ଥା ଓ ଯୁବାବସ୍ଥା ଏହି ସଂଘର୍ଷ ମଧ୍ୟ ଦେଇ ଗତି କରିବା ସ୍ୱାଭାବିକ । ସେ ଜଣେ ଉଗ୍ର ଭୂମିପୁତ୍ର ହିସାବରେ ପରିଣତ ବୟସରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମପୁରବାସୀଙ୍କ ନ୍ୟାର୍ଯ୍ୟ ଅଧିକାର ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିବାକୁ ପଛାଉ ନଥିଲେ । ଅବଶ୍ୟ ବିନା ଦ୍ୱିଧାରେ ନିଜ ସୃଜନର ଦ୍ୱୀପ ମଧ୍ୟରେ ଅବଦ୍ଧ ରହିବା ଶ୍ରେୟସ୍କର ମଣିଥିଲେ । ତାହାହିଁ ତାଙ୍କରି ଜୀବନର ପରାକାଷ୍ଠା ।

(ଅନୁପମ ଭାରତ / ୦୭ ନଭେମ୍ୱର ୨୦୨୦/ ପୃଷ୍ଠା : ୮)

Photo by : Ian Britton is licensed under CC BY-NC 2.0

Friday, October 30, 2020

A tradition of gambling / ଜୁଆ ପରମ୍ପରା




#ବ୍ରହ୍ମପୁର ତଥା ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାରେ କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଅବସରରେ ଗୋଷ୍ଠୀବଦ୍ଧ ତାସ ଖେଳର ଜୁଆ ଆଡ୍ଡା ଦୌରାତ୍ମ୍ୟକୁ ରୋକିବା ନିମନ୍ତେ ସ୍ଥାନୀୟ ପୋଲିସର ପାରମ୍ପରିକ ଚଢାଉ ଚଳିତ ବର୍ଷ ୨୦୨୦ରେ ଇଣ୍ଡିଆନ ପ୍ରିମିୟର ଲିଗ ସଟ୍ଟାବାଜି ଆଡ଼କୁ ଢଳିଥିବା ସହରରେ ଜୁଆଖେଳର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ପରିବେଶର ସୂଚନା ଦେଇଥାଏ । 'ଆଇପିଏଲ ବେଟିଂକୁ ନେଇ ସୂଚନା ଥିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ମୁଖ୍ୟତଃ ମୋବାଇଲ ଫୋନ ଓ ଡାର୍କ ଆପ ବ୍ୟବହାର କରି ବୁକି କିମ୍ୱା ଜୁଆଡି ପୋଲିସର ଜାଲରେ ପଡୁ ନଥିବା ହେତୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

ଧାର୍ମିକ ତଥା ଲୌକିକ ରୀତି ଅନୁଯାୟୀ କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ରାତିରେ କଉଡ଼ି ଖେଳ ପ୍ରଥା କ୍ରମେ କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଆଗପଛ ଦୁଇ ମାସ ଧରି ଜୁଆ ଖେଳର ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ । ମୁଖ୍ୟତଃ ଗଣେଶ ପୂଜା ପରଠାରୁ ଦୀପାବଳୀ ପର ଯାଏଁ ଜୁଆ ଖେଳ ଲାଗି ରହେ । କୃଷିପଞ୍ଜିକା ଅନୁଯାୟୀ ଗଣେଶ ପୂଜା ବେଳକୁ ଜମିରେ ଚାଷ, ରୁଆ କାମ ସରି ଆସିଥାଏ । ଫଳରେ କୃଷିଜୀବୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅବସର ସମୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ମାର୍ଗଶୀରରେ ଫସଲ କଟା ଯାଏଁ ପର୍ବପର୍ବାଣୀ ଆୟୋଜନ ଓ ମଉଜ ମଜଲିସରେ ସମୟ କଟେକଥା ହେଲା, ଅତୀତରେ ମନୋରଞ୍ଜନ ପାଇଁ ସାଧନ ଅଭାବରୁ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ତାସଖେଳରେ ଅବସର ବିନୋଦନ ସମକାଳରେ ମନୋରଞ୍ଜନର ଭରପୁର ସୁଯୋଗ ସତ୍ତ୍ୱେ ଜୁଆଖେଳରୁ ମୁକ୍ତି ମିଳିପାରି ନାହିଁ ।

ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ମତରେ ଜୁଆଖେଳର ମାଦକତା ଜୁଆଡ଼ିମାନଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥାଏ । ସଭ୍ୟତାର ବିକାଶ ସଙ୍ଗେ କ୍ରୀଡ଼ାଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ରାଜନୀତିକ ନିର୍ବାଚ଼ନ ଓ ବିଗବଜେଟ ଚଳଚ଼ିତ୍ରର ବକ୍ସ ଅଫିସ ସମସ୍ତ ଧରଣର ହରାଜିତାକୁ ଧରି ଜୁଆରେ ବାଜି ଲାଗୁଛି । ଜୁଆ ଖେଳ ପରିଧିରେ ଥରେ ସାମିଲ ହୋଇଗଲେ ଏଡିକସନ ମାନସିକତା କାରଣରୁ ସହଜରେ ମୁକୁଳିବା ସଂଭବ ହୋଇପାରିନଥାଏ । ଜୁଆଖେଳ ଆମ ଦେଶରେ ଆଇନତଃ ଅପରାଧ । କେତେକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ସ୍ଥାନୀୟ ସରକାର ଚ଼ଢ଼ା ଦରରେ ଟିକସ ଆଦାୟକରି ବିଭିନ୍ନ ଧରଣର ଜୁଆଖେଳକୁ ପ୍ରଶ୍ରୟ ଦେଇଥାନ୍ତି । ତେବେ ଭର୍ଚୁଆଲ ପରିବେଶର ବ୍ୟାପ୍ତିପରେ ଜୁଆଖେଳ ପାଇଁ କଟକଣା ଏଡ଼ଇଦେବା ନିମନ୍ତେ ଡାର୍କ ୱେବ ଓ ଡାର୍କ ଆପଗୁଡ଼ିକ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ଖେଳର ପରିସୀମା ସହର, ରାଜ୍ୟ, ରାଷ୍ଟ୍ର ଡ଼େଇଁ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକସ୍ତରକୁ ଲମ୍ୱି ପାରୁଛି ।

ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଜୁଆଖେଳ ଦୀର୍ଘ ଅତୀତର ପରମ୍ପରା । ପ୍ରଥମତଃ, ବ୍ରହ୍ମପୁର ମୂଳରୁ ଏକ ବାଣିଜ୍ୟ ପେଣ୍ଠ ରୂପେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିବା ଏବଂ ଅବିଭକ୍ତ ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲା ତଥା ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶା ଓ ପଡ଼ୋଶୀ ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶର ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ସହରରେ ପହଞ୍ଚୁଥିବା ହେତୁ ସେହିଭଳି ଆର୍ଥିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସ୍ୱଚ୍ଛଳବର୍ଗଙ୍କ ମନୋରଞ୍ଜନ ସକାଶେ ଜୁଆଖେଳର ପ୍ରଭାବ ବଢ଼ିଥିବା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଇପାରେ । କୁହାଯାଏ ଯେ ଭାରତ ସ୍ୱାଧୀନ ହାସଲ କରିବା ବେଳକୁ ବଜାର ଅଞ୍ଚଳରେ କ୍ରମବିକଶିତ ଜୁଆଖେଳ ବର୍ଷତମାମ ଲାଗିରହୁଥିଲା । ସହରକୁ କିଣାବିକା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପହଞ୍ଚୁଥିବା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ଜୁଆଖେଳରେ ବହୁ ଅର୍ଥ ହରାଉଥିଲେ । ଫଳରେ ସ୍ଥାନୀୟ ବ୍ୟବସାୟ ପ୍ରଭାବିତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ସାନବଜାର ଓ ହନୁମାନ ବଜାରର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ଏହି ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ ନିମନ୍ତେ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ ଲାଗି ଏକ ପାଣ୍ଠି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦୋକାନୀ ପ୍ରତିଦିନ କିଛି ଅର୍ଥ ଚାନ୍ଦା ଆକାରରେ ଦେଉଥିଲେ । ବ୍ୟବସାୟୀ ମହଲରେ ଦାବୀ ପରେ କଡ଼ା ପ୍ରଶାସନିକ ପଦକ୍ଷେପ ହେତୁ ଜୁଆର ପ୍ରକୋପ ବନ୍ଦ ହୋଇଥିଲା ।

ଦ୍ୱିତୀୟତଃ, ଊନବିଂଶ ଶତାଦ୍ଦୀର ଶେଷାର୍ଦ୍ଧରେ ଗୋପାଳପୁର ବନ୍ଦର ଯୋଗେ ନିୟମିତ ରେଙ୍ଗୁନକୁ ଜାହାଜ ଯାତ୍ରା ଓ ବିଂଶ ଶତାଦ୍ଦୀ ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ରେଳପଥ ସଂଯୋଗ ସୁଯୋଗ ଗ୍ରହଣ କରି ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାରୁ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଶ୍ରମିକ ଦେଶାନ୍ତର ଗମନ କରୁଥିଲେ । ଯିବାଆସିବା ଅବସରରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ କିଛି ସମୟ ଅତିବାହିତ କଲାବେଳେ ଜୁଆ ଖେଳ ଭଳି ମନୋରଞ୍ଜନରେ ସାମିଲ ହେବା ଅଭ୍ୟାସ କ୍ରମଶଃ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ବଜାର ସାଙ୍ଗକୁ ରେଳଷ୍ଟେସନ ଓ ପୁରୁଣା ବସଷ୍ଟାଣ୍ଡ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅତୀତରେ ଜୁଆ ଆଡ୍ଡା ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ସକ୍ରିୟ ରହିଥିବା ଶୁଣାଯାଏ ।

ତୃତୀୟତଃ, ଜୁଆ ଖେଳ ଆୟୋଜନକୁ କେତେକ ଏକ ବ୍ୟବସାୟ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିନେଉଥିବା ହେତୁ ଜୁଆଡ଼ି ସଂଗ୍ରହ, ଖେଳ ପରିଚାଳନା ଓ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବୃତ୍ତିଗତ ଧାରାରେ ସମାହିତ ହୋଇଥାଏ । ବାସଗୃହମାନଙ୍କରେ କୁମାରପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଅବସରରେ ଗୋଷ୍ଠୀଗତ ଜୁଆ ଆଡ୍ଡା ବେଶ କିଛି ଦିନ ଧରି ଚାଲୁଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଖେଳରେ ବାଜି ଲଗାଇବା ବେଳେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଅର୍ଥ କମିନା (କମିଶନ) ଆକାରରେ ଗୃହସ୍ୱାମୀ ଆଦାୟ କରୁଥିଲେ । ଖେଳ ସମୟରେ ପାନୀୟ ଜଳ, ଚା ଓ ଜଳଯୋଗର ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ କରାଯାଉଥିଲା । ଜୁଆ ଆଡ୍ଡାରେ ପୋଶ (ଅଭିଜ୍ଞ) ଖେଳାଳୀମାନେ ଦିନରାତି କଟାଇବା ଅର୍ଥାତ କିଛି ଦିନ ସେଠାରେହିଁ ରହିଯାଉଥିବା କାହାଣୀ ଶୁଣିବାକୁ ମିଳୁଥିଲା । ଏପରିକି ଖାସ ମହିଳାମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ମଧ୍ୟ ଜୁଆ ଆଡ୍ଡା ଚାଲୁଥିବା ଇତିହାସ କହେ ।

ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଜୁଆ ଆଡ୍ଡାର ପରମ୍ପରାରେ ସ୍ମର୍ଟଫୋନ ଓ ମୋବାଇଲ ଆପ ସନ୍ନିବଶିତ ହେବାପରେ ଜୁଆଖେଳ ଭର୍ଚୁଆଲ ପରିବେଶକୁ ଉନ୍ନୀତ ହୋଇଛି । ବୈଷୟିକ କାରିଗରୀ କୌଶଳ ଉପଯୋଗରେ ଗୋପନୀୟତାର ସୁବିଧାସୁଯୋଗ ଏକ ରକମ ୱାର୍କ-ଫ୍ରମ-ହୋମ ଆଙ୍ଗୀକରେ ସାମାଜିକ ଦୂରତା ବଜାୟ ରଖି ଜୁଆଡ଼ି ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷରେ ଉପସ୍ଥିତ ରହି ପରୋକ୍ଷରେ ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଯାଉଛି । ସମକାଳରେ ସହରର ପ୍ରାୟ ଅର୍ଦ୍ଧେକ ଜନସଂଖ୍ୟା ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ ଉପଭୋକ୍ତା ଏବଂ ସେମାନେ ଦୈନିକ ଦୁଇରୁ ଛଅଘଣ୍ଟା ଯାଏଁ ଫୋନ ପରଦାରେ ସମୟ ଅତିବାହିତ କରୁଥିବା ହେତୁ କିଏ କଣ କରୁଛି କାହାକୁ ଜଣା ?

(ଅନୁପମ ଭାରତ / ୩୧ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୨୦/ ପୃଷ୍ଠା : ୮)

Photo by : MarkyBon is licensed under CC BY-NC-SA 2.0

Friday, October 23, 2020

Virtual Durga Puja / ଭର୍ଚୁଆଲ ଦୁର୍ଗାପୂଜା




ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଦୁର୍ଗାପୂଜା ମଣ୍ଡପ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚ଼ନା କଲାବେଳେ କୋଲକତାର ସଂପୃକ୍ତି ମନେପଡ଼ିଥାଏ । ବିଂଶ ଶତାଦ୍ଦୀର ପ୍ରାକକାଳରେ ରେଳପଥ ସହ #ବ୍ରହ୍ମପୁର ଯୋଡ଼ି ହେବା ପରେ ତତ୍କାଳୀନ ବେଙ୍ଗାଲ-ନାଗପୁର-ରେଳୱେରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ବଙ୍ଗ କର୍ମଚାରୀମାନେ ସ୍ଥାନୀୟ ରେଳଷ୍ଟେସନରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ ସହରରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ୧୯୩୪ରେ ସାର୍ବଜନୀନ ଦୂର୍ଗାପୂଜା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିବା ଇତିହାସ କହେ ।
 
ପାଞ୍ଚବର୍ଷ ଧରି ଷ୍ଟେସନ ପ୍ରାଙ୍ଗଣସ୍ଥିତ ରେଳୱେ ଇନଷ୍ଟିଟିଉଟରେ ଆୟୋଜିତ ପୂଜାତ୍ସୋବ ନିମନ୍ତେ ମୃଣ୍ମୟ ଦୂର୍ଗାମୂର୍ତ୍ତି ଟ୍ରେନ ଯୋଗେ କୋଲକତାରୁ ଅଣାଯାଉଥିଲା । ସେହି ସମୟଠାରୁ ବଙ୍ଗଭାଷୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସାର୍ବଜନୀନ ଦୂର୍ଗାପୂଜା କ୍ରମାଗତଭାବେ ପାଳିତ ହୋଇ ଆସୁଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ଆଦି ଦୁର୍ଗାପୂଜା ସମିତି ଜରିଆରେ ପୁରୁଣା ବସଷ୍ଟାଣ୍ଡ ପାର୍ଶ୍ୱସ୍ଥ ଚ଼ାଟର୍ଜୀ ଲେନରେ ସ୍ଥାପିତ ପୂଜାମଣ୍ଡପରେ ବଙ୍ଗୀୟ ପଦ୍ଧତିରେ ପୂଜାତ୍ସୋବ ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ ।
 
ସ୍ଥାନୀୟ ସହରବାସୀଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ ସାନ ବଜାର-ହନୁମାନ ବଜାର ଛକରେ ୧୯୫୬ରେ ସାର୍ବଜନୀନ ଦୁର୍ଗାପୂଜା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ବିଗତ ଛଅ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ସହରରେ ଦୁର୍ଗା ମଣ୍ଡପ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୨୦୧୯ରେ ପ୍ରାୟ ୪୦ରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା । ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରା ପରକୁ ସାମୂହିକ ଉଦ୍ୟମରେ ଆୟୋଜିତ ପୂଜାତ୍ସୋବରେ ଦୁର୍ଗାପୂଜା ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦାବୀ କରେ ।
 
ଚଳିତବର୍ଷ ୨୦୨୦ରେ ମହାମାରୀ ପ୍ରାଦୁର୍ଭାବ ହେତୁ ଓଡ଼ିଶା ସମେତ ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ଦୁର୍ଗାପୂଜା ଆୟୋଜନ ନିମନ୍ତେ କଟକଣା ଜାରୀ କରାଯାଇଛି । କିନ୍ତୁ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ପ୍ରାୟ ୩୭୦୦ ପୂଜା ମଣ୍ଡପରେ ଦୂର୍ଗାପୂଜା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଛି । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ଦକ୍ଷିଣ କୋଲକତାର ଚ଼େଲଟା ଅଗ୍ରଣୀ କ୍ଳବର ଦୂର୍ଗାପୂଜା ସମେତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମଣ୍ଡପ ଉଦଘାଟିତ ହୋଇଥିଲା ।
 
ଅଗ୍ରଣୀ କ୍ଳବର ଦୁର୍ଗାପୂଜା ମଣ୍ଡପର ଭିଡ଼ିଓ ୟୁ-ଟ୍ୟୁବରେ ଉପଲବ୍ଧ । ଖୁବ କମ ଆୟତନରେ ତିନି ଦିଗ ଉନ୍ମୁକ୍ତ ପକ୍ଷୀ ଆକୃତିର ସୁରମ୍ୟ ମଣ୍ଡପ ଦର୍ଶନାର୍ଥୀମାନେ କିପରି ଶାରୀରିକ ଦୂରତ୍ୱ ବଜାୟ ରଖି ଦୂରରୁ ଦେବୀ ପ୍ରତିମା ଦର୍ଶନ କରିପାରିବେ ତାହାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଛି । ସାଜସଜ୍ଜା ଓ ଆଲୋକ ସମ୍ପାତର ସୀମିତ ସୁଯୋଗ ସତ୍ତ୍ୱେ ଚାଋକଳାର ଉତ୍କର୍ଷ ମନମୁଗ୍ଧକର । କୋଲକତା ହାଇକୋର୍ଟର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ୍ରମେ ଚ଼ତୁର୍ଥୀରୁ ଛୋଟ ମଣ୍ଡପରେ ପାଞ୍ଚମିଟର ଓ ବଡ଼ ମଣ୍ଡପରେ ଦଶ ମିଟର ଯାଏଁ ସମ୍ମୁଖ ଅଞ୍ଚଳ ଅବରୋଧ କରାଯାଇ ଦର୍ଶକଙ୍କ ପ୍ରବେଶ ବାରଣ କରାଯାଇଛି । ଫଳରେ ମଣ୍ଡପରେ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା ଓ ପାର୍ଶ୍ୱ ସାଜସଜ୍ଜା ଭିଡ଼ିଓ ଓ ଲାଇଭ ଷ୍ଟ୍ରୀମିଂ ଯୋଗେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚୁଛି ।
 
ଚଳିତବର୍ଷ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ସହରର ବଙ୍ଗୀୟ ଦୁର୍ଗାପୂଜା ମଧ୍ୟ ଭର୍ଚୁଆଲ ପରିବେଶରେ ସାମାହିତ ହେଉଛି । ଦିଲ୍ଲୀର ବଙ୍ଗଭାଷୀ ବହୁଳ ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ପାର୍କ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ୧୦ ଗୋଟି ପୂଜାମଣ୍ଡପ ଆୟୋଜିତ ହେଉଥିବା ସ୍ଥଳେ ଏ ଥରକ କାଳୀମନ୍ଦିର ପ୍ରାଙ୍ଗଣରେ ମାତ୍ର ଗୋଟିଏ ନିମନ୍ତେ ଅନୁମତି ମିଳିଛି । ପୂଜା ଅବସରରେ ସେଠାରେ ଦୈନିକ ଦୁଇ ଲକ୍ଷ ଦର୍ଶନାର୍ଥୀ ଠୁଳ ହେଉଥିବା ସ୍ଥଳେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ସକାଳର ପୂଜା ଓ ସନ୍ଧ୍ୟାର ଆଳତି ସ୍ଥାନୀୟ କେବଲ ଟେଲିଭିଜନ, ଡ଼ିଟିଏଚ୍ ଓ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ ଲାଇଭ ଷ୍ଟ୍ରିମିଂର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ।
 
ଚ଼େନ୍ନାଇ, ହାଇଦରାବାଦ ଓ ବିଶାଖପାଟଣାରେ ମଧ୍ୟ ଅନୁରୂପ ପଦ୍ଧତି ଅବଲମ୍ୱନ ହେଉଛି । ଚ଼େନ୍ନାଇ, ବିଶାଖପାଟଣାରେ ଭୋଗ ପ୍ୟାକେଟ ଆକାରରେ ଭକ୍ତଙ୍କ ଘରେ ପହୁଞ୍ଚାଇ ଦିଆ ଯାଉଛି । ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଶାସନ ପକ୍ଷରୁ ଆବଦ୍ଧ ମଣ୍ଡପରେ ମାତ୍ର ସାତଜଣଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ଦୁର୍ଗାପୂଜା ନୀତିକାନ୍ତି ପାଳନ ନିମନ୍ତେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଥିବା ହେତୁ ଭୁବନେଶ୍ୱର ନୂଆପଲ୍ଲୀ, ବମିଖାଲ ପ୍ରଭୃତି ଦୁର୍ଗାପୂଜା ଆୟୋଜନ ସମିତିଗୁଡ଼ିକ ପକ୍ଷରୁ ମଣ୍ଡପରେ ପୂଜାର ଦୃଶ୍ୟାବଳୀ ଫେସବୁକ, ଟୁଇଟର, ୟୁ-ଟ୍ୟୁବ ଭଲି ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ ପ୍ଲାଟଫରମଗୁଡ଼ିକରେ ସିଧା ପ୍ରସାରଣର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଛନ୍ତି । ବୈଷୟିକ କଳାକୌଶଳ ହାତପାଆନ୍ତାରେ ଉପଲବ୍ଧ ଥିବା ତଥା ସହରାଞ୍ଚଳର ତିନିଚ଼ତୁର୍ଥାଂଶ ଭିଡ଼ିଓ ଆହରଣରେ ଅଭ୍ୟସ୍ତ ଥିବା ହେତୁ ଉତ୍ସବାନୁଭୂତିରେ ଏକ ନୂତନ ସମୀକରଣ ସୃଷ୍ଟି ହେବାକୁ ଯାଉଛି ।
 
ଦୁର୍ଦ୍ଦିନରେ ବାଧ୍ୟବାଧକତାରେ ସାମାଜିକ ରୀତିନୀତିର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିଥାଏ । କେତେକ ଦୂରଦ୍ରଷ୍ଟାଙ୍କ ସଦ୍ୟତମ ଆକଳନ ଅନୁଯାୟୀ ମହାମାରୀର ପ୍ରଭାବ ଯଦି ଆନ୍ତର୍ଜାତିକସ୍ତରରେ ୨୦୨୪ ଯାଏଁ ଲାଗି ରହେ, ଶାରିରୀକ ଦୂରତ୍ୱ ପାଳନରେ ଦୀର୍ଘକାଳ ବ୍ୟାପୀ ଧାର୍ମୀକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ରାଜନୀତିକ ସମାବେଶଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାୟତଃ ଭର୍ଚୁଆଲ ପରିବେଶକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେବା ନିଶ୍ଚିତଫଳରେ ମହାମାରୀ-ପର ସମୟରେ ଏହି ଭଳି ପରିବର୍ତ୍ତନଗୁଡ଼ିକ ନବ୍ୟ-ସାଧାରଣ ନିଉ-ନରମାଲ ପାଲଟିଯାଇପାରେ !

Photo by :  bdgamer is licensed under CC BY-NC-SA 2.0

Friday, October 16, 2020

A Different Dasahara Festivity / ନିଆରା ଦଶହରା



#ବ୍ରହ୍ମପୁର ସାର୍ବଜନୀନ ଦୁର୍ଗାପୂଜା ୨୦୨୦ରେ ଆଡ଼ମ୍ୱର କରୋନାଭୂତାଣୁ ସଂକ୍ରମଣକୁ ରୋକିବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରଶାସନିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହେତୁ ବନ୍ଦ ରହିବ । ପୂଜାତ୍ସୋବ କେବଳ ନୀତିକାନ୍ତିରେ ସୀମିତ ରଖିବା ସ୍ଥିରୀକୃତ ହୋଇଛି । ଏମିତିରେ ସହର ଇତିହାସରେ ଦୁର୍ଗାପୂଜା ପାଳନରେ ଏକାଧିକବାର ବିଶୃଙ୍ଖଳା ଘଟିଛି ଲଘୁଚାପଜନିତ ବାତ୍ୟାହେତୁ ନିକଟ ଅତୀତରେ ଦୁଇଥର ଦୁର୍ଗାମେଢ଼ ଆୟୋଜନ ବ୍ୟାହତ ହୋଇଥିଲା
 
ଓଡ଼ିଶା ମହାବାତ୍ୟା ୧୯୯୯ ଦୁଇଗୋଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଆସିଥିଲା । ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସମେତ ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶା ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଭୁବନେଶ୍ୱର-ପୁରୀ-କଟକ ସମେତ ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶାରେ ଉପକୂଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ବ୍ୟାପକ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ଘଟାଇଥିଲା ।
 
ମହାବାତ୍ୟାରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ସପ୍ତମୀ ଯାଏଁ ସାମାନ୍ୟ ମେଘୁଆ ପାଗ ଲାଗି ରହିଥିଲେ ହେଁ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବାତ୍ୟା ସଂପର୍କରେ କେହି କଳ୍ପନା ବି କରିନଥିଲେ । ସହର ସାରା ଦୁର୍ଗାପୂଜା ମେଢ଼ଗୁଡ଼ିକର ସାଜସଜ୍ଜା ପ୍ରାୟ ସରିଆସିଥିଲା । ଦିନ ଗୋଟାଏ ବେଳକୁ ମେଘ ପବନ ଘୋଟି ଆସିଲା । ତୁହାକୁ ତୁହା ବର୍ଷାପରେ ଅପରାହ୍ନ ଚାରିଟା ବେଳକୁ ବର୍ଷା ଛାଡ଼ିବା ବେଳକୁ ସାରା ସହର ଜଳାର୍ଣ୍ଣବ । ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ, ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକରେ ପୂଜାଛୁଟୀ ପୂର୍ବ ଶେଷ-କାର୍ଯ୍ୟ-ଦିବସ ସାରି ଲୋକେ ସଅଳ ସଅଳ ଘରମୁହାଁ ହେଲେ । ବର୍ଷାପାଗ ହେତୁ ଗ୍ରାହକ ଅଭାବରେ ଦୋକାନ ବଜାର ଆପେ ବନ୍ଦ ହୋଇଆସିଥିଲା ।
 
ରାତି ଆଠଟା ବେଳକୁ ପବନର ପ୍ରକୋପ ବଢ଼ିବା ସଙ୍ଗେ ବିଦ୍ୟୁତ ଚାଲିଗଲା । ବାତ୍ୟା ସଂପର୍କରେ ଆଗୁଆ ସୂଚ଼ନା ନଥିଲା । ବିଦ୍ୟୁତ ଅଭାବରେ ଟେଲିଭିଜନ ପ୍ରସାରଣରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇ ସହରବାସୀ ବ୍ୟାଟେରୀ ଚାଳିତ ଟ୍ରାଞ୍ଜିଷ୍ଟର ଖୋଜିଲେ । ତେବେ ତଳୁଆ ବ୍ରହ୍ମପୁର ଆକାଶବାଣୀ କେନ୍ଦ୍ର କୋଠାବାଡ଼ିରେ ପାଣି ମାଡ଼ିଯିବା ହେତୁ କିଛି ସମୟ ପରେ ରେଡ଼ିଓ ପ୍ରସାରଣ ମଧ୍ୟ ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲା ।
 
ଅନ୍ଧକାରାଚ୍ଛନ୍ନ ସହରରେ ଭୀତତ୍ରସ୍ତ ଗୃହାବଦ୍ଧ ସହରବାସୀଙ୍କ ଲାଗି ରାତି ଦଶରୁ ପାଖାପାଖି ରାତି ଚାରିଟା ଯାଏଁ ଛଅ ଘଣ୍ଟା ବ୍ୟାପୀ ପ୍ରବଳ ବାତ୍ୟା ଆଣି ଦେଇଥିଲା ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ ଅନୂଭୂତି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିବାରର ଅଭିଜ୍ଞତା ଏକ ଭିନ୍ନ କାହାଣୀ । ବିନା ପ୍ରାକ-ପସ୍ତୁତିରେ ବାତ୍ୟା ସାମ୍ନା କରିବା ହେତୁ ବହୁ ସମ୍ପତ୍ତି ନଷ୍ଟ ହେଲା, ଗଛପତ୍ର ଉପୁଡ଼ି ଗଲା, ରାସ୍ତାଘାଟ ସଂଯୋଗ ଚ୍ଛିନ୍ନ ହେଲା ।
 
ଓଡ଼ିଶାରେ ୧୯୯୯ ମହାବାତ୍ୟା ସୁଦ୍ଧା ଦେଶରେ ପାଣିପାଗ ପୂର୍ବାନୁମାନ ନିମନ୍ତେ ଉଚ୍ଚ କ୍ଷମତାସମ୍ପନ୍ନ ଡ଼ପଲାର ରାଡ଼ାର ଭଳି ସାଜସରଞ୍ଜାମ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇ ପାରିନଥିଲା । ପ୍ରସ୍ତୁତି ଅଭାବରୁ ବିପଦର ମୁକାବିଲା ନିମନ୍ତେ ଜନସାଧାରଣ ଏବଂ ପ୍ରଶାସନିକସ୍ତରରେ ସ୍ଥାଣୁତା ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା । ଅପରପକ୍ଷରେ ବାତ୍ୟା ପରଅବସ୍ଥାରେ ଯୋଜନାବଦ୍ଧ ଉଦ୍ୟମ ଅଭାବ ହେତୁ ସାଧାରଣ ସ୍ଥିତି ଫେରିବା ଲାଗି ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଆବଶ୍ୟକ ପଡ଼ିଥିଲା ।
 
ତେବେ ଚଉଦ ବର୍ଷ ପରେ ୨୦୧୩ ଫାଇଲିନ ବାତ୍ୟାବେଳକୁ ପରିସ୍ଥିତି ବଦଳିଯାଇଥିଲା । ପ୍ରାୟ ତିନିଶହ କୋଟି ଟଙ୍କା ନିବେଶରେ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ପାଣିପାଗ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ସୁବିଧା ସ୍ଥାପନ ହେତୁ ବାତ୍ୟାର ପୂର୍ବାନୁମାନ ସପ୍ତାହକ ଆଗରୁ ସହରବାସୀଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚି ସାରିଥିଲା । ସଭିଏଁ ବ୍ୟାଗ ଭର୍ତ୍ତି ଆଳୁ, ପିଆଜ, ବେକରି, ବାରମଜା, ବ୍ୟାଟେରି ଘରେଘରେ ସଜାଡ଼ି ରଖିଥିଲେ । ଦକ୍ଷିଣ ଚ଼ୀନ ସାଗରରେ ଅକ୍ଟୋବର ୬ ତାରିଖରେ ବାତ୍ୟାର ଉତ୍ପତ୍ତିଠାରୁ କ୍ରମାଗତ ପାଣିପାଗ ଆକଳନ ଜାରୀ ରହିଥିଲା । ଅକ୍ଟୋବର ୮ ରୁ ୧୪ ଯାଏଁ ଝଡ଼ିବର୍ଷା ଲାଗି ରହି ଅକ୍ଟୋବର ୧୨ ତାରିଖ ରାତି ସାଢ଼େ ଦଶଟାରେ ଗୋପାଳପୁର-ଭଞ୍ଜବିହାର ମଧ୍ୟ ଭାଗରେ ବାତ୍ୟାର ଲ୍ୟାଣ୍ଡଫଲ ହୋଇଥିଲା ।
 
ମହାବାତ୍ୟା ଓ ଫାଇଲିନ ଉଭୟ ବାତ୍ୟା ଅବସରରେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସାର୍ବଜନୀନ ଦୁର୍ଗାପୂଜା ମେଢ଼ଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟାପକ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ଘଟିଥିଲା । ସେହି ଦୁଇ ବର୍ଷ ଦୁର୍ଗାପୂଜାର ଆଡ଼ମ୍ୱର ଉଭେଇ ଯାଇଥିଲା । ମହାମାରୀ ହେତୁ ଚଳିତ ବର୍ଷ ତଦ୍ ଅନୁରୂପ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ଅକ୍ଟୋବର ଦ୍ୱିତୀୟ ସପ୍ତାହ ବେଳକୁ ୟୁରୋପରେ କୋଭିଡ଼-୧୯ ଦ୍ୱିତୀୟ ତରଙ୍ଗ ସଂକ୍ରମଣ ହେତୁ ଲକଡ଼ାଉନ ପ୍ରାୟ ପରିସ୍ଥିତି ଉପୁଜିଥିବା ସ୍ଥଳେ ସର୍ବତ୍ର ସତର୍କତା ଜରୁରୀ ହୋଇପଡ଼ିଛି ।
 
ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ଦଶହରା ମହାଳୟାଠାରୁ କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଯାଏଁ ତିନି ସପ୍ତାହ ଖୁସିର ମାହୋଲ । ପର୍ବ ପାଳନ ପାରିବାରିକ ସ୍ତରରୁ ନିକଟ ସଂପର୍କୀୟ, ବନ୍ଧୁବର୍ଗ, ସାମାଜିକ ପରିଧିକୁ ବ୍ୟାପିଥାଏ । ବାହ୍ୟ ପରିବେଶରେ ଦେଖାସାକ୍ଷାତ, ଆଳାପ-ଆଲୋଚ଼ନା, ଭ୍ରମଣ, ମନୋରଞ୍ଜନ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣରେ ସମୟ କଟିଥାଏ । ସାର୍ବଜନୀନ ପୂଜା ମଣ୍ଡପକୁ ନେଇ ଗଢ଼ି ଉଠୁଥିବା ଦଶହରାର ଉତ୍ସବମୁଖର ପରିବେଶ ଚଳିତ ବର୍ଷ ୨୦୨୦ରେ ତ ଅଟକିଲା, ଆଗାମୀ ବର୍ଷ ୨୦୨୧ରେ କେତେଦୂର ଅନୁକୂଳ ହେବ ତାହା ମଧ୍ୟ ସନ୍ଦେହ ଘେରକୁ ଟାଣି ହୋଇ ଆସେ !

(ଅନୁପମ ଭାରତ / ୧୬ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୨୦/ ପୃଷ୍ଠା : ୨)

Photo by : Nilanjan Sasmal is licensed under CC BY-NC-SA 2.0